Goed onderwijs is belangrijker dan hoogopgeleide leerlingen

Een middelbare school die leerlingen met havo/vwo binnenkrijgt en hen met een havo-diploma de wereld in stuurt, is een middelbare school die onder de maat presteert. De leerlingen kwamen immers op een ‘hoger’ niveau binnen, dan waarop ze vertrokken. Als dat te vaak gebeurt, verliest een middelbare school haar label ‘excellentie’.

Het lijkt misschien onbenullig, maar het is belangrijk voor een school om excellent te zijn. Als maatschappij zijn we er immers van overtuigd dat onze kinderen zo veel mogelijk kansen moeten krijgen om door te groeien en zichzelf te ontplooien. Ouders doen grondig onderzoek naar wat de beste scholen zijn en sturen hun kinderen daar vervolgens naartoe. Het probleem daarvan is alleen dat we in Nederland de scholen niet op de juiste manier waarderen.

Laten we beginnen bij het begin. Hoe waarderen we de middelbare scholen nu? We combineren verschillende aspecten en vellen dan een oordeel over de school. Daarbij kijken we naar de ervaringen van leerlingen, de sfeer die er hangt en de resultaten die worden behaald. Dat laatste lijkt misschien onschuldig, maar legt over het algemeen meer gewicht in de schaal dan gedacht. Een school die veel vwo’ers binnenkrijgt, maar bijna alleen maar vmbo’ers aflevert, kiezen we niet. Conclusie? We waarderen een school op de hoeveelheid hoogopgeleiden die ze aflevert.

Het probleem hiermee is dat veel vwo’ers niet gelijk staat aan goed opgeleide vwo’ers. Kwantiteit is nog nooit gelijk geweest aan kwaliteit. Een school die alle havo/vwo’ers op weet te leiden tot vwo’ers is toch hartstikke goed bezig, denkt u nu waarschijnlijk. Dat kan, ja, maar het kan ook betekenen dat de verschillen tussen de niveaus vervaagd zijn. We vergeten maar al te vaak dat het verschil tussen vmbo, havo en vwo niet is wat je kan, maar hoe je denkt. Doordat we vwo beter vinden dan vmbo en ook beter belonen door middel van onder andere salarissen, bevestigen we telkens weer de mythe dat de vwo’ers beter zijn dan de vmbo’ers en havo’ers.

De oplossing is zowel simpel als heel erg lastig. Zo snel we het idee loslaten dat de ene groep beter is dan de andere, zal het probleem verdwijnen. Dan kijken we niet meer naar de hoeveelheid hoogopgeleiden die een school produceert, maar naar de manier waarop ze haar leerlingen vormt.

Het is een gedachtegang die niet door velen aangehangen wordt. Toch denk ik dat het belangrijk is om deze ommezwaai te maken. Op de juiste manier scholen waarderen, op basis van de kwaliteit van het onderwijs, is belangrijk. Hoe moet een directeur van een school die haar excellentie verliest door leerlingen die op havo/vwo instromen en op havo uitstromen dat oplossen? Moet hij dan langs basisscholen gaan om de leraren te vragen lagere adviezen te geven? Ik kan niet zeggen dat dát het soort onderwijs is waar ik voor wil strijden. U wel?

Puck de Beer (17) woont in Zwolle en is dit jaar Jonge Denker des Vaderlands.

Reageren? Mail naar opinie@destentor.nl.