Voor het tweede jaar een herdenking zonder genodigden. © Kevin Hagens

Plotseling was de hele familie verdwenen

GastschrijversIn de oorlog had ik een Joods vriendje; wij speelden samen op straat. Dat kon toen nog zonder gevaar. Knikkeren en tollen en ik had een ‘vliegende hollander’ en hij had een autoped ‘met dikke banden’. We gingen samen naar school. Maar plotseling was de hele familie verdwenen. Zomaar, zonder afscheid te nemen, foetsie! Pas jaren na de oorlog hoorde ik in Westerbork, dat hij en zijn hele familie, vader, moeder en twee zusjes in Sobibor waren vermoord.

Redactie 15-01-22, 06:00

Schrijven voor een erkend medium over bijzonderheden in het alledaagse leven is voor veel mensen een droom. De Stentor biedt dit podium aan gastschrijvers. Lezers kunnen onderaan de bijdrage hun waardering geven met sterren.

Toen ik van Amsterdam naar Apeldoorn was verhuisd, hoorde ik in 1990 bij de onthulling van het monument in het Prinsenpark het verhaal van Het Joodsche Bosch. In één koude nacht van 21 op 22 januari 1943 zijn meer dan 1250 Joodse mannen, vrouwen, baby’s, meisjes en jongens letterlijk opgepakt en als oud vuil in spoorwegwagons geladen en weggevoerd. Patiënten en verplegers, meest jonge vrouwen, allemaal. Bijna niet voor te stellen, maar toch echt gebeurd. Geen van hen keerde ooit terug van het vernietigingskamp. De villa waarin één van de directeuren woonde, staat er nu nog, op de hoek van de Zutphense straat en de Laan van Erica. Het heet nu Herinneringscentrum Het Apeldoornsche Bosch. De familie ontkomt aan de deportatie omdat de secretaresse de Duitsers meldt dat de vrouw van dokter Fuldauer niet Joods is.

Waarom zo’n ernstige column. Welnu, door de coronatoestand word ik herinnerd aan die oorlogstijd. We mochten ‘s avonds niet over straat; die lockdown had een heel ernstig karakter. Het ging toen om lijfsbehoud. Alhoewel, nu indirect, ook.

Op 20 januari wordt die deportatie herdacht door twee scholen, de Prinsenparkschool en de Koninklijke Scholengemeenschap. Voor het tweede jaar een herdenking zonder genodigden. Ik ben 88 en ik mag nu niet deelnemen aan de herdenking en dat betreur ik. Ik wist eerst niets van wat zich hier in Apeldoorn heeft afgespeeld. Nu weet ik beter.

Apeldoorn is er helemaal niet zonder kleerscheuren vanaf gekomen en van de overige oorlogsmonumenten kan ik wel zestig rubrieken vol schrijven. Als ik maar tijd van leven heb.

Richard Oostwal (88) uit Apeldoorn schreef jarenlang columns in ‘Kerk- en Dorpsblad De Bron’ in Ugchelen en is vrijwilliger bij het Herinneringscentrum Het Apeldoornsche Bosch.