Plotseling was de hele familie verdwenen

Toen ik van Amsterdam naar Apeldoorn was verhuisd, hoorde ik in 1990 bij de onthulling van het monument in het Prinsenpark het verhaal van Het Joodsche Bosch. In één koude nacht van 21 op 22 januari 1943 zijn meer dan 1250 Joodse mannen, vrouwen, baby’s, meisjes en jongens letterlijk opgepakt en als oud vuil in spoorwegwagons geladen en weggevoerd. Patiënten en verplegers, meest jonge vrouwen, allemaal. Bijna niet voor te stellen, maar toch echt gebeurd. Geen van hen keerde ooit terug van het vernietigingskamp. De villa waarin één van de directeuren woonde, staat er nu nog, op de hoek van de Zutphense straat en de Laan van Erica. Het heet nu Herinneringscentrum Het Apeldoornsche Bosch. De familie ontkomt aan de deportatie omdat de secretaresse de Duitsers meldt dat de vrouw van dokter Fuldauer niet Joods is.

Waarom zo’n ernstige column. Welnu, door de coronatoestand word ik herinnerd aan die oorlogstijd. We mochten ‘s avonds niet over straat; die lockdown had een heel ernstig karakter. Het ging toen om lijfsbehoud. Alhoewel, nu indirect, ook.

Op 20 januari wordt die deportatie herdacht door twee scholen, de Prinsenparkschool en de Koninklijke Scholengemeenschap. Voor het tweede jaar een herdenking zonder genodigden. Ik ben 88 en ik mag nu niet deelnemen aan de herdenking en dat betreur ik. Ik wist eerst niets van wat zich hier in Apeldoorn heeft afgespeeld. Nu weet ik beter.

Apeldoorn is er helemaal niet zonder kleerscheuren vanaf gekomen en van de overige oorlogs­monumenten kan ik wel zestig rubrieken vol schrijven. Als ik maar tijd van leven heb.

Richard Oostwal (88) uit Apeldoorn schreef jarenlang columns in ‘Kerk- en Dorpsblad De Bron’ in Ugchelen en is vrijwilliger bij het Herinneringscentrum Het Apeldoornsche Bosch.