We moeten naar een systeem, vergelijkbaar met het Noorse model. Een systeem waarmee iedereen gelijke kansen heeft een bod uit te brengen zonder risico’s te lopen.

Noorwegen werkt met een openbaar biedsysteem via sms. Biedingen worden geregistreerd met bedragen en gegevens. Dat kan veel ellende schelen en zorgt voor een gelijk speelveld tussen kopers. In Nederland zou het Kadaster de registratie op zich kunnen nemen. Zo gaan biedingen niet verloren, voorkomen we handelen met voorkennis en geven we iedereen dezelfde mogelijkheden. Ook de beschikbaarheid van woningen moet beter. Vaak worden ze op Funda al doorgeseind naar bevriende makelaars. Zo wordt het bijna verplicht een aankoopmakelaar in de arm te nemen en wordt Funda een etalage met verkochte producten. Alle kopers hebben recht op dezelfde informatie.

Nieuw te verkopen woningen worden meteen online gezet waardoor iedereen een bod kan uitbrengen. Verder willen we eerlijke toewijzing voor nieuwbouwwoningen. Te vaak gaan vriendjes van de verkoper er met een pandje vandoor. Bij elk project is een openbare inschrijving het devies, waarna bij gelijke geschiktheid een woning via loting wordt toegewezen. Zo worden vriendjes niet langer voorgetrokken. Het is vaak een race tussen potentiële kopers. Daarbij worden door kopers risico’s genomen. Door bijvoorbeeld de concurrentie met beleggers, die vaak niet afhankelijk zijn van een hypotheek, laten kopers het financieringsvoorbehoud los om aantrekkelijk te blijven voor de verkoper. Dat heeft grote risico’s. Als je financiering niet rond krijgt, bedraagt de boete 10 procent van de aankoopprijs. Door iedereen een voorbehoud van financiering te gunnen nemen we dit risico weg en creëren we een eerlijker speelveld tussen starters en partijen met opgebouwd vermogen. Kopers moeten ook het recht krijgen op bezichtiging, zodat kopen zonder kijken verleden tijd wordt.

Ten slotte moeten bouwtechnische keuringen en taxaties verbeteren. Door de enorme krapte wordt de keuring vaak overboord gegooid met het risico dat er een verborgen gebrek is. Iets wat de koper veel geld kan kosten. Zij zouden het recht moeten houden een bouwkundige keuring te laten uitvoeren als ontbindende voorwaarde. De onafhankelijkheid van de keurder moet buiten kijf staan. Verhalen van makelaars met bevriende keurders zijn er genoeg en leiden tot belangenverstrengeling. Taxaties zijn volgens De Nederlandsche Bank onder de maat. Met ons voorstel heeft een taxateur meer informatie over de werkelijke waarde van een pand. En worden onredelijk hoge taxaties beperkt.

Iedereen verdient een fijne woning. Met deze voorstellen maken we het kopen van een woning eerlijker en zorgen we dat de woningen die de komende jaren gebouwd worden via een transparante weg bij een nieuwe eigenaar belanden. 

Henk Nijboer is Tweede Kamerlid voor de PvdA