‘Crisis? Nee hoor’, kabinet heeft wel een idee waar onvrede van de kiezer vandaan komt

Update met videoHet mocht vooral geen crisisoverleg heten, maar de top van het kabinet was dinsdagavond bijeen om een ‘antwoord’ te vinden op de verkiezingswinst van BBB. Die heeft brede onvrede bij de kiezer zichtbaar gemaakt, denken de ministers.

Tobias den Hartog, Jan Hoedeman 28 mrt. 2023 Laatste update: 28-03-23, 23:43

Na vier uur van overleg, toonde premier Mark Rutte zich zoals hij dat het liefst doet: vol plannen, vol energie. In ‘goede sfeer’ was een ‘fundamenteel gesprek’ gevoerd, waarbij partijen ‘niet tegenover, maar naast elkaar’ hadden gestaan. ,,Alles in goede sfeer.”

Met die hier-is-niks-aan-de-hand-houding was het overleg ook al begonnen. ,,Dit is geen crisis,” aldus CDA- staatssecretaris Marnix van Rij vooraf. En staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) maakte het helemaal bont: ,,Waarom ik hier ben? Ik weet het niet, ik ben gevraagd. Er is geen agenda, we gaan eens kijken waarom mensen niet op ons hebben gestemd.”

Want dat was de aanleiding voor het overleg op het ministerie van Algemene Zaken. Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie verloren bij de Statenverkiezingen, tegenstrever BBB boekte een mega-overwinning. De vragen dinsdagavond- boven een Italiaans buffet - welk onbehagen luidde die winst precies in? En: wat nu?

Diepere laag

Waar Rutte na een paar uur vergaderen mee kwam, is dat het kabinet het ‘signaal’ van de kiezer voortkomt uit verschillende problemen. ,,Dan gaat het over de afwikkeling van de schade in Groningen, over het herstellen van de Toeslagenaffaire, dat moet sneller. Maar ook over stikstof: hoe zorgen we dat we van praten over data komen tot het zo snel mogelijk terugdringen van stikstof, zodat er weer ruimte komt.”

En, benadrukte Rutte, er is een diepere laag. ,,Namelijk ook de vraag: is de politiek er wel voor iedereen in Nederland? Ook voor mensen die wonen buiten de Randstad? Daar zijn problemen met aanrijtijden van ambulances, van politieauto’s. Zijn er wel voldoende scholen en wordt er voltijd lesgegeven? Mensen vragen zich af: is die politiek niet te veel met zichzelf bezig, is de politiek er wel voor iedereen?”

Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij, en abonneer je via Spotify of Apple:

Met zo’n brede analyse is Rutte - die als voorman van het kabinet na het gesprek het woord deed namens alle ministers- er natuurlijk nog lang niet. De vraag blijft: hoe dan? En tegen welke prijs?

In ieder geval niet meteen het coalitieakkoord openbreken, lijkt het. Vooral D66'ers houden daaraan vast. Zoals D66-staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) voorafgaand aan het gesprek: ,,Het coalitieakkoord openbreken? Nee, dat is ons huwelijkscontract.”

Maar wat dan?

Want de zege van BBB zet in provincies wél meteen het stikstofbeleid onder druk. Die partij gelooft niet in de noodzaak tot reductie voor 2035, terwijl D66 juist haast wil maken en op 2030 al resultaat wil zien. CDA-leider Wopke Hoekstra, afgestraft bij de verkiezingen, zei daarom eerder al dat er toch echt gekeken moest worden ‘naar de grote dossiers’. Lees: dus ook naar het stikstofbeleid. Maar die woorden herhaalde hij daarna niet meer zo stellig. En ook Rutte erkende dat er over jaartallen niet gesproken is dinsdagavond. ,,Dat was niet het gesprek dat wij vanavond voerden. Het was fundamenteler.”

Bij de inloop van het kabinetsoverleg wilden de ministers maar weinig kwijt

Vrijdag

Zo blijft het vaag wat Rutte's woorden waard zijn: vrijdag moet meer duidelijk worden als het kabinet met een brief aan de Tweede Kamer komt. Maar zelfs dan nog zal niet alles helder worden: het beraad van gisteren was de eerste van een reeks.

Het kabinet liet gisteren vooral zien van koers te willen veranderen, zonder meteen te gaan ruziën. Een alternatief is er ook niet echt: alle coalitiepartijen verloren bij de Statenverkiezingen, nu Kamerverkiezingen laten houden, is vragen om een nieuw pak rammel. Dus is het tijd kopen, hetgeen slaagde. Zo werd het Italiaanse buffet niet het laatste avondmaal van Rutte IV.

Premier Mark Rutte komt aan op voor het gesprek over de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen. © ANP

Praat mee.
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen respectvolle reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een gesprek willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek:

VVD-leider Mark Rutte tijdens de uitslagenavond van de Provinciale Statenverkiezingen. Hij belde direct met de andere partijleiders van de coalitie. Vanavond zijn die bijeen voor beraad. © ANP

16 reacties

Plaats hier je reactie

Resterende karakters 500

G. Buter

2 maanden geleden

Het enige streven van Rutte is om minister president te blijven. De rest is bijzaak.
Arend Van Faassen

2 maanden geleden

Marianne Klaasen even ervan uitgaande dat de prognoses 1e kamer kloppen, dan blijkt dat zowel rechts als links ongeveer even groot blijven. Er is wel een verschuiving tussen partijen, maar niet echt tussen de blokken. Hooguit 1 of 2 zetels tgv rechts, als je 50÷ en OSF bij rechts telt.
Elly Verrips

2 maanden geleden

Ik begin steeds meer hekel aan die man te krijgen.
Eric Moll

2 maanden geleden

Als je niet om je heen kijkt, géén notulen van het overleg maakt dat JIJ voorzit, alles wat geld kost over de schutting van gemeenten gooit, alles weglacht onder het mom dat de markt het wel regelt, 1 miljoen armen je niet wakker laten worden, je bijna vaker in Brussel bent dan hier, luisteren een onbekend begrip is en ineens, nu BBB groter is dan jezelf, je nu wakker schrikt en weet waar 'de onvrede van de kiezer' vandaan komt, wat heb je dan sinds 2010, behalve snurken, eigenlijk gedaan??
Marianne Klaasen

2 maanden geleden

@ Arend van Faassen, volgens mij heeft links niet echt gewonnen. Het is in ieder geval duidelijk dat de mensen schoon genoeg van het huidige beleid in Den Haag hebben en vooral het weg kijken van de grote problemen, waar Nederland mee worstelt. De belastingbetaler draait overal voor op. Nog even en dan moet je werken totdat je er dood bij neervalt in plaats van met pensioen op je 67e. En dit alles vanwege het smijten met geld voor alle linkse hobby's.