Kabinet zint op nieuwe coronamaatregelen: regels voor niet-gevaccineerden geen taboe meer

Het Outbreak Management Team (OMT) komt donderdag met een spoedadvies, dinsdag 2 november is er weer een coronapersconferentie. Dat meldt demissionair minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid (CDA) na ministerieel overleg over de nieuwste opmars van het coronavirus. ,,De ziekenhuisopnames stijgen harder dan verwacht, daarom moet het kabinet zich nu beraden op aanvullende maatregelen.” 

Alle opties liggen op tafel. Zowel ingrepen in regionale brandhaarden als maatregelen die exclusief voor niet-gevaccineerden gelden. Tot dusver was dat taboe op het Binnenhof. ,,Er zijn geen makkelijke keuzes", zegt De Jonge. ,,Maar ik wil daar niet op vooruit lopen.” Niet-gevaccineerden de toegang tot zorg ontzeggen gaat in geen geval gebeuren. ,,Dus of we moeten meer algemene maatregelen treffen die iedereen raken óf toch specifieke regels instellen die niet-gevaccineerden beschermen.”

_{Tekst gaat verder onder de video:}

Hoewel De Jonge niet op de mogelijke restricties vooruit wil lopen, lijkt hij de geesten wel rijp te maken voor coronamaatregelen voor de kleine groep (ongeveer 13 procent van alle volwassenen) die niet gevaccineerd is. ,,We zien dat een klein deel niet gevaccineerd is, maar in de ziekenhuizen is het beeld andersom. En we willen hoe dan ook voorkomen dat de zorg weer wordt overlopen en er wéér operaties uitgesteld moeten worden.’’

Al eerder zette het kabinet de deur op een kier voor beleid waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen gevaccineerden en ongevaccineerden, maar de Tweede Kamer floot de ministers toen terug. Nu kan iedereen overal naar binnen met een negatieve testuitslag, na genezing of met volledige vaccinatie. Maar virologisch is het veiliger om alleen genezen of gevaccineerde personen toe te laten in bijvoorbeeld de horeca of theaters, stelden experts van het OMT vorige maand. Maar dit ‘Duitse model’ voor het coronatoegangsbewijs oogstte veel kritiek in het parlement. 

 _{(Artikel gaat verder na de grafiek)}

De Jonge wil nu een week de tijd nemen voor ‘intensieve en ingewikkelde’ overleggen over nieuwe restricties, nu de coronapandemie vooral een ‘epidemie onder niet-gevaccineerden’ is: ,,Zij belanden vaker in het ziekenhuis. Zij verdringen zorg voor anderen. Deze ongevaccineerde mensen lopen het grootste risico besmet te raken en zelf anderen te infecteren. Dus de maatregelen moeten wel recht doen aan die analyse”, zegt De Jonge, die benadrukt dat dat ‘niet makkelijk’ zal zijn. 

Omdat de coronakoersen al weken de verkeerde kant opgaan, suggereren ziekenhuizen, experts maar ook ouderenbond ANBO de herinvoering van restricties. Ze pleiten onder meer voor lokale lockdowns of een strikter thuiswerk-advies, ook gaan er stemmen op om de 1,5 meterregel weer van stal te halen. Daarnaast zou de QR-code uitgebreid kunnen worden naar het onderwijs. 

,,De zorgen uit de zorg hoor ik”, zegt De Jonge. ,,Over de winterperiode, met de griep in aantocht. Dat vraagt bereidheid om maatregelen te nemen die kwetsbaren en de zorg beschermen.”

In totaal liggen er momenteel 796 coronapatiënten in het ziekenhuis, dat waren er tijdens eerdere golven soms veel meer. Maar artsen willen niet weer reguliere ingrepen uitstellen vanwege corona-drukte nu iedereen de kans op een vaccin gehad heeft. Ook is er minder verpleegkundig personeel beschikbaar. Daardoor is de opnamecapaciteit beperkt.  

OMT-voorzitter Jaap van Dissel was vorige week nog voorzichtig optimistisch. Harde lockdownregels - als winkel- en schoolsluiting of avondklok - zijn komende winter volgens de RIVM-directeur waarschijnlijk niet nodig, nu ruim 8 op de 10 mensen van 12 jaar en ouder gevaccineerd is. ,,We zitten in een principieel andere situatie dan vorig jaar. Toen hadden we geen vaccins.”

Vier op de vijf coronapatiënten op de intensive care is niet ingeënt, zo blijkt uit de laatste gegevens. De kans om na volledige vaccinatie alsnog met corona op de IC terecht te komen is zo’n 33 keer kleiner dan zonder prik. De vaccinatiegraad verder opkrikken, zou de zorg dus flink ontlasten. Maar met 87 procent van de volwassenen die ten minste één inenting gehad heeft, nadert die graad zijn geschatte plafond. 

_{(Artikel gaat verder na de grafiek)}

De aantallen infecties en ziekenhuisopnames namen vorige week verder toe. Vandaag turfde het RIVM dik 5300 nieuwe besmettingen. Gemiddeld komen nu dagelijks 87 nieuwe coronapatiënten op een verpleegbed terecht, en 17 op de intensive care. 

Als deze aantallen per dag  de 100 (in het ziekenhuis) en 25 (op de IC) passeren, is de situatie ‘ernstig’ bereikt en komen volgens kabinetsbeleid maatregelen als thuiswerkadvies, 1,5 meterregel, vroegere horeca-sluitingstijden en kleinere groepsgroottes weer in beeld. Al is dat geen automatisme, benadrukken betrokken bewindspersonen steeds. 

Demissionair premier Rutte en minister De Jonge staan voor een dilemma. Het vertrouwen in de corona-aanpak is gekelderd sinds de start van de pandemie. In het begin van de crisis was dik zeventig procent van de Nederlanders (zeer) positief over het coronabeleid, dat is nu nog minder dan dertig procent. Ook in het parlement slinkt de steun.

En terwijl de overgrote meerderheid van de bevolking gekozen heeft voor het vaccin daalt het draagvlak voor maatregelen als thuiswerken en afstand houden. Daardoor is het de vraag hoeveel effect eventuele algemene restricties nog hebben.
En als het kabinet er daadwerkelijk voor kiest om bepaalde restricties alleen voor ongevaccineerden te laten gelden, gaat het principe overboord dat niemand buitengesloten wordt door het coronabeleid. 

Kijk hier onze nieuwsvideo's over het coronavirus.