Lijsttrekkers senaat clashen over nexit en klimaat in debat

Het debat van WNL op Zondag was de eerste – en enige keer – dat de lijsttrekkers voor de Eerste Kamer op tv de degens kruisten. Het woord ‘provincie’ viel niet of nauwelijks. Terwijl de leden van de Provinciale Staten, waarvoor Nederland op 20 maart naar de stembus gaat, in mei de nieuwe Eerste Kamer kiezen.

De namen van de lijsttrekkers die in de Amsterdamse studio in witte fauteuils zaten staan in maart niet op het stemformulier. Toch zijn zij en hun fracties straks belangrijk: als de regeringscoalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie na de verkiezingen geen meerderheid meer heeft in de senaat, wordt het kabinet afhankelijk van andere partijen voor steun bij wetten.

Daarom ging het vanochtend vooral over landelijke thema’s: de aanpak van drugs, of het kabinetsbeleid niet funest is voor de koopkracht en of er meer geld moet naar onderwijs. Dat laatste wil PvdA-lijsttrekker Mei-Li Vos. De vier miljard euro die is bedoeld voor het verlagen van de winstbelasting moet naar het onderwijs, om daar het lerarentekort weg te werken en te zorgen voor hogere salarissen.

Dat noemde D66’er Annelien Bredenoord ‘een brutale stelling’. Ze probeerde het imago van de zelfbenoemde onderwijspartij wat op te poetsen door tot twee keer toe te benadrukken dat er ‘dankzij D66’ al veel extra geld naar de scholen ging.

Opvallend was de eensgezindheid op de klimaatstelling dat de energierekening van bedrijven omhoog moet en niet die van burgers. Ook VVD en CDA lieten de zuil naast hun stoel groen kleuren, als teken van instemming.

CDA-lijsttrekker Ben Knapen deed dat niet van harte: ,,Een stoplicht heeft altijd drie kleuren. Hier zijn het er maar twee en dat is een beetje onhandig. Maar ik heb toch voor groen gekozen. We hebben de verantwoordelijkheid het klimaatprobleem aan te pakken.’’ Knapen maande wel tot voorzichtigheid: ,,Stap voor stap waardoor we de mensen meenemen in plaats van door te hollen en mensen onderweg te verliezen.’’

Dat was tegen het zere been van GroenLinks-lijsttrekker Paul Rosenmöller, terug van 16 jaar weggeweest, die de stelling bedacht. ,,We moeten nu doorpakken. Niks rustig, rustig.’’

De enige lijsttrekker die zich tegen de stelling keerde, was Henk Otten van Forum voor Democratie. ,,We moeten de klimaatwet stoppen. Het kost 1000 miljard.’’ Het noemen van dat bestreden bedrag kwam hem op kritiek te staan. Otten wuifde die kritiek weg: ,,Kijk naar de Betuwelijn, en de JSF. De kosten van dit soort projecten vallen altijd tegen.’’

VVD-lijsttrekker Annemarie Jorritsma viel de voorman van haar electorale concurrent aan toen Otten over de klimaatmaatregelen begon. ,,Welke maatregelen? Noem ze dan! Er is nog niks geaccordeerd.’’ Het kabinet wacht nog op de doorrekeningen van de planbureaus voor er knopen worden doorgehakt.

Ook op het onderwerp Europa clashte Otten met Jorritsma. Otten noemde de brexit ‘wat onzeker’ voor de Britten. Dat vond Jorritsma een understatement. ,,Wat onzeker? Je moet er toch niet aan denken dat wij in diezelfde chaos terechtkomen?’’ Otten wilde na vragen van D66’er Bredenoord niet zeggen of zijn partij nog altijd voorstander is van een nexit, een Nederlands vertrek uit de EU.

Voor Forum is klimaat het belangrijkste thema, stelde Otten. Maar hij haalde ook een ander stokpaardje van stal: migratie. Zo stelde hij dat ‘het stoppen van immigratie de beste manier is om onderwijs te verbeteren’. Ook vroeg hij zich af of geweld tegen hulpverleners geen link met immigratie heeft.

Op dat punt was er ook ruimte voor eensgezindheid. Alles zes de lijsttrekkers spraken zich uit voor een verplichte celstraf voor mensen die hulpverleners mishandelen. ,,Volgens mij ligt er al een initiatiefwet’’, jubelde Jorritsma. ,,Snel indienen, wij zullen in de Eerste Kamer voor stemmen.’’