Waarom kan Nederland niet open, net als Denemarken? ‘Ze lopen drie weken op ons voor’

video'sSteeds meer mensen raken voor de tweede keer besmet met het coronavirus, het aantal infecties zal alleen nog maar toenemen, net als de ziekenhuisopnames, waarschuwt RIVM-baas Jaap van Dissel. Ondertussen kiezen andere landen wel voor verdere heropening. Van Dissel vindt die vergelijking echter mank gaan. ‘Kijk naar alle factoren'.

Niels Klaassen 26 jan. 2022 Laatste update: 26-01-22, 12:29

Jaap van Dissel sprak vanochtend over de omikrongolf in de Tweede Kamer. Straks volgt het coronadebat.
Vandaag beëindigt het kabinet de harde lockdown, vrijwel alle sectoren kunnen onder voorwaarden weer open van 05.00 tot 22.00 uur. Dit maatregelenpakket loopt tot 8 maart, over drie weken weegt het kabinet alles opnieuw.

Het OMT had liever gezien dat om vijf of acht uur 's avonds al alles dicht zou gaan, ook omdat veel nog onzeker is rond de omikrongolf. Nu al raakt 1 op de 50 Nederlanders besmet en lopen teststraten over. Dat wordt alleen maar meer. Wekelijks kunnen straks in totaal tot wel twee miljoen mensen uitvallen door infectie en quarantaine, stelde minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid (D66) dinsdag.

Experts houden rekening met dagelijks 100.000 omikron-infecties - ‘een duizelingwekkend aantal’, zei Van Dissel: ,,De toename zien we nu met name onder schooljeugd. Het aantal ziekenhuisopnames neemt de laatste dagen weer licht toe, de kanteling lijkt gekomen na de daling de afgelopen weken.”

Artikel gaat verder na de video

RIVM-rekenaars denken dat daardoor nog altijd veel patiënten met corona in het ziekenhuis terechtkomen, tot wel 4500 (nu nog 911) op de verpleegafdelingen en 800 (nu 252) op de IC. Maar de prognoses bevatten ruime marges, erkent Van Dissel. ,,Je kan uitkomen op de hoogte van de deltapiek in december, eronder kan, maar ook erboven.” Dat sommige landen corona gaan beschouwen als ‘een griep’ vindt Van Dissel vooralsnog ‘veel te optimistisch’.

‘Modellen kloppen niet, lees je weleens in de krant’
Van Dissel stelt dat er grote verschillen zijn tussen landen die kampen met de omikrongolf en dat het daarom niet eenvoudig is om zomaar buitenlandse data over te nemen in de Nederlandse prognoses. ,,De modellen kloppen niet, lees je dan weleens in de krant. Maar een model is zo goed als de aannames die erin gaan. En het beeld wisselt in diverse landen. Dan maakt het nogal uit waar je vanuit gaat.”

De VS heeft nu bijvoorbeeld last van een flinke toestroom naar de ziekenhuizen, die overtreft eerdere golven. ,,Ook in Israël zie je dat beeld nu: een toename van IC- en ziekenhuisopnames. Terwijl Israël als eerste had geboosterd. Dan zie je dat als je te snel hebt geboosterd, dat je de deltavariant hebt gedrukt, maar voor omikron is dat waarschijnlijk weer te lang geleden.”

Inmiddels zijn de RIVM-prognoses wel aangepast aan de nieuwste gegevens, waardoor de scenario's positiever uitpakken. ,,Maar als de besmettelijkheid wat erger is of boostereffectiviteit lager uitpakt, krijg je weer andere uitkomsten. Dat moet de komende tijd voor Nederland blijken.”

Dat Denemarken nu wel besluit tot het loslaten van veel restricties en Nederland nog niet, komt volgens Van Dissel door ‘een combinatie van factoren: ,,Ze liggen drie weken op ons voor, er is meer geboosterd en je moet kijken naar de opvolging van leefregels. Wij hadden een zeer grote belasting van ziekenhuizen voor deze golf, dan wil je ook niet meteen een toename zien.”

Lees hier een overzicht van alle nieuwe coronamaatregelen op een rij

Ondertussen moet de zorg nog altijd een enorme inhaalslag maken: in totaal schatten ziekenhuizen dat ze samen nog 130.000 ingrepen achterlopen. Door de coviddrukte moesten veel operaties wijken. Zo werden de afgelopen twee maanden alleen al 100 openhartoperaties uitgesteld, zei Karina Raaijmakers, directeur Toezicht en Handhaving bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).

Behalve een beperkt aantal IC-plekken kampen ziekenhuizen ook nog altijd met personeelsuitval: ,,We zitten door eerdere coronagolven nog altijd met een ziekteverzuim van acht procent of meer. De pandemie trekt een zware wissel op mensen. Die personeelsuitval is echt een hele beperking. En dat is nog zonder de omikrongolf.”

Luister onze podcast Politiek Dichtbij

Patiënten kunnen soms sneller een behandeling krijgen als zij naar een ander ziekenhuis gaan, nu de planbare zorg weer wordt opgeschaald. ,,De patiënt moet weten dat hij een keus heeft”, zei Raaijmakers. Het kan wel zijn dat mensen dan wat langer moeten reizen voor een andere kliniek. Maar als ze dat ervoor over hebben, kunnen ze bijvoorbeeld sneller geopereerd worden.