Monumentaal boek over Franciscushof
RAALTE - Ja, ze is de dochter van directeur-geneesheer Jan Smilde, die tussen 1973 en 1986 mede aan het roer stond van de psychiatrische kliniek in Raalte. Maar nee: het wordt niet het verhaal van haar vader. Miek Smilde: ,,Het wordt mijn boek. Met mijn herinneringen.''
Delen per e-mail
Ze was zeven jaar oud toen haar vader in Raalte begon. Het gezin bleef wonen in Almelo maar de Franciscushof werd een deel van haar jeugd. Ze herinnert zich de kerstavonden, de open dagen, haar verjaardagen. ,,Voordat mijn vader in Raalte begon, had hij een praktijk aan huis. De patiënten liepen gewoon bij ons door het huis, dat was heel normaal.'' De combinatie van een vader die voor een psychiatrische kliniek werkte en een moeder die rechter was, heeft haar gevormd. ,,Ik ben buitengewoon geïnteresseerd in - zeg maar - de rafelranden van de samenleving.''
Het leidde ertoe dat ze forensische psychiatrie ging studeren in Amsterdam. De tijd van het Hof verdween naar de achtergrond, al hoorde ze wel van de aanstaande sluiting. Het bleef hangen in haar achterhoofd terwijl ze zich op de journalistiek stortte. Ze is al tien jaar freelancer, schrijft veel over justitie. ,,Maar 2,5 jaar geleden hoorde ik opnieuw over de sluiting en opeens dacht ik: wat een beeld, eigenlijk. Een psychiatrische kliniek met vierhonderd patiënten, evenzoveel werknemers en allemaal gezinnen die daarbij betrokken zijn. En dat verdwijnt... Letterlijk! Dat is zo'n mooi thema.''
Ze schreef de toenmalige voorzitter van de raad van bestuur aan. ,,Ik wilde een half jaar in de Hof zijn om van binnenuit te beschrijven hoe het is om er te werken en te beleven. Daarbij wilde ik ook de verhouding met het dorp betrekken en de geschiedenis.... Maar het lukte niet: de toenmalige voorzitter van het geen goed idee.''
Het idee belandde in de ijskast maar toen ze hoorde dat er een nieuwe voorzitter kwam, heeft ze opnieuw de stoute schoenen aangetrokken. Die stemde in. Ze kreeg in feite carte blanche, onder voorwaarde dat ze de privacy van de patiënten zou waarborgen. Sindsdien is ze wekelijks te vinden in Raalte. ,,Ik ben begonnen tijdens het zomerfeest. Het begin van het einde. Toen stond alles er nog, behalve dan natuurlijk de zusterflat.'' De sloop van die flat was heftig maar wie nu over het Hofterrein loopt wordt overweldigt door de sloopwoede.
Overal ligt puin, grijpers van Pongers maken korte metten met alles wat herinnert aan de Franciscushof met zijn vele paviljoenen. Alleen paviljoen 12 is nog bewoond: de bewoners van dat gebouw gaan 14 december verhuizen naar de nieuwbouw in het Zwolse Stadshagen. Daar mogen ze wonen temidden van anderen. De vermaatschappelijking van de zorg: in het moderne denken horen psychiatrische zorg en 'gewone' burgerij niet meer los van elkaar te bestaan maar horen ze naast elkaar te bestaan. Het is een thema dat zeker terugkomt in het boek dat ze aan het schrijven is.
Voor haar boek wil ze met zoveel mogelijk mensen praten. Ze absorbeert alle informatie die ze kan krijgen, geniet van details die ze hoort. Wat op zichzelf weer vreemd is, omdat ze geen journalistiek verhaal wil schrijven over de Hof maar een literair non-fictie boek wil publiceren. De verhalen die ze hoort, worden nauwelijks herkenbaar, geanonimiseerd en ontdaan van concrete verwijzingen naar mensen te boek gesteld. Waarom zou je dan alles willen weten? Het antwoord is simpel: omdat je de werkelijkheid vaak niet kunt verzinnen.
Ze heeft inmiddels een titel, een eerste zin en een voorzichtige structuur in haar hoofd. En er is een uitgever die op basis van het projectvoorstel het boek wil uitgeven: de Arbeiderspers. ,,Een meisjesdroom die uitkomt'', zegt ze, over deze uitgever. Het kostte relatief weinig moeite om de uitgever te interesseren, een goed projectvoorstel en een flinke dosis enthousiasme en overtuiging waren genoeg. ,,Ik geloof zo in dit verhaal... Straks worden er maar vijfhonderd boeken van verkocht en dat was dan twee jaar werk.''
Ze doet het erbij, naast haar gewone werk. Van de uitgever kreeg ze wel een voorschot, waarvan ze de reiskosten kan betalen. ,,Eigenlijk ben ik gek, het is liefdewerk oud papier. Maar dat maakt me niet uit. Ik word er soms bang van dat alles straks weg is. De herinneringen, de verhalen, de gebouwen: alles helemaal weg. Ik hoop dat mensen hun verhaal aan me willen vertellen.'' Het afgelopen half jaar lag haar focus op de Hof en de mensen daar, het komende half jaar richt ze zich op de Monumentstraat, de begeleidwonen-woningen aan de Rozenstraat en de verhouding met het dorp Raalte.
Aan het eind van 2009 zou het boek dan moeten uitkomen. Een literair document over een psychiatrische kliniek die werd bedacht, gebouwd, gesloten en gesloopt en in de tussentijd Raalte veranderde.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Parkeerproblemen bij stations Heino en Raalte blijven nog wel even: structurele oplossing over drie jaar
Parkeerproblemen, ruimtegebrek op het perron en geen mogelijkheden op het spoor om tijdswinst te boeken voor de treinen. Het zijn problemen voor de reiziger, NS en gemeente Raalte op de stations in Heino en Raalte. Samen met ProRail, het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de provincie Overijssel werken de partijen aan een plan om in 2024 definitief van die problemen af te zijn. -
PREMIUM
Strenge regelgeving vanuit Waterschap staat recreatie en toerisme bij Overijssels Kanaal in Raalte in de weg
Recreëren bij het Overijssels Kanaal. Vele Raaltenaren zien het voor zich, maar het is er na jaren discussiëren nog niet van gekomen. En dat blijft voorlopig nog even zo. Door strenge regelgeving vanuit Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) is er bar weinig mogelijk op, langs of in het Overijssels Kanaal. -
PREMIUM
Bom onder investering van 7 ton in Cultuurboerderij Strunk Raalte: projectteam trekt stekker uit het plan
Begin februari zegde de gemeenteraad van Raalte nog 670.000 euro toe om van Cultuurboerderij Strunk hét multifunctionele centrum van het dorp te maken. Twee maanden later klapt het project. Volgens projectleider Klaas Koekkoek door verbroken afspraken bij de gemeente en veel hoger oplopende kosten. Waar ging het fout? ,,Ik ga niet wijzen naar mensen die niet hetgeen doen wat je afspreekt’’, zegt de projectleider. -
PREMIUM
Raaltenaar gaat een maand lang elke dag 35 kilometer wandelen: ‘Laat die blaren maar komen!’
Wilfried Kleine Schaars uit Raalte heeft voor zichzelf een enorme uitdaging bedacht: hij wil in één maand duizend kilometer wandelen. Kriskras door het land, iedere dag 30 tot 35 kilometer. Hij doet dat niet zomaar, maar voor kansarme kinderen in Brazilië. ,,Ze zijn door corona en overstromingen alles kwijtgeraakt. De gedachte aan die kinderen gaat me er doorheen slepen.’’ -
PREMIUM
Eerste wapenfeit van Stichting Duurzaam Luttenberg: eigen energiecoöperatie kan aan de slag
Een jaar hard werken op de achtergrond werpt nu zijn vruchten af. Stichting Duurzaam Luttenberg heeft Coöperatie Luttenberg Energie opgericht. Meerdere inwoners van Luttenberg stellen hun dak beschikbaar voor collectieve opwek van duurzame energie. Binnenkort worden de eerste staldaken vol gelegd met ongeveer 550 panelen. De komende jaren moeten veel meer daken in Luttenberg volgen.
-
PREMIUM
VVD'er Daniel Koerhuis uit Raalte gaat nog eens vier jaar naar Tweede Kamer
Raalter VVD-Kamerlid Daniel Koerhuis mag nog eens vier jaar de Tweede Kamer in voor de liberalen. Samen met zijn vrouw en zoontje genoot hij van de eerste exitpoll. ,,Ik ben vrijwel zeker van mijn plek in de Kamer. Nu kan ik me blijven inzetten voor veel meer woningbouw.’’ -
PREMIUMVIDEO
Kasten vol sluipwespen moeten in Raalte jeukrupsen bestrijden
Een proef met kasten vol oude eikenprocessienesten moet in Raalte meehelpen om een einde te maken aan de overlast van jeukrupsen. In die kasten parasiteert de sluipwesp, die ook nieuwe nesten van binnenuit kan opvreten. Over een paar jaar moet het ecosysteem zo goed zijn, dat bestrijding van de jeukrups nauwelijks nodig is. -
PREMIUM
Beerput Strunk Raalte open: helft van bestuur weg en toekomstige huurders nooit betrokken geweest
De puinhoop rond Cultuurboerderij Strunk in Raalte wordt alsmaar groter. Niet alleen de projectleider, maar de helft van het bestuur vertrekt. Daarnaast kloppen essentiële zaken van het projectplan niet. Er worden partijen als (toekomstige) huurder genoemd, terwijl zij zelf van niets weten. Zo ook Kindcentrum de Bolster. ,,We hebben er helemaal niets mee te maken’’, zegt directeur Audrey Jansen.