Kraamkamer Sallandse Heuvelrug en Reggedal gevangen in een Landschapsbiografie

De overheid wil dat de huidige nationale parken wat steviger worden. Ook het Nationaal Park Sallandse Heuvelrug. Het moet niet alleen een scherp omrand stuk natuur zijn, maar onderdeel uitmaken van een breder verhaal waarin ook agrariërs, toerisme, natuurwaarden, gemeenten en recreanten een rol spelen. 

Al die partijen moeten tot een soort netwerk worden gesmeed. Dat leidt dan tot een Nationaal Park Nieuwe Stijl. Het idee is al zeven jaar oud, maar de komende drie jaar wordt aan een eindvoorstel gewerkt, dat bij het ministerie op tafel wordt gelegd. De Sallandse Heuvelrug wordt aaneengesmeed met het Twents Reggedal. Dan gaat het niet alleen over 35 vierkante kilometer mooie natuur, maar over een gebied van liefst zeshonderd vierkante kilometer. Het loopt van Junne in het Noorden, tot Haarle in het Westen, Hoge Hexel in het Oosten en Diepenheim in het Zuiden. Alles in dat gebied heeft met elkaar te maken. De manier waarop het water stroomt, hoe de hoogteverschillen zijn ontstaan en de grondsoorten die je er in verschillende lagen tegen komt.

Een belangrijke stap in dat plan is nu klaar: de Landschapsbiografie, gemaakt door Martijn Horst van Landschap Overijssel. Daarin staat in 72 pagina’s wat de Sallandse Heuvelrug & Twents Reggedal samenbindt. In het document kan iedere streekbewoner de wortels van zijn woongebied opduikelen. In drie kaarten kun je door de tijd terug kijken en zien hoe het gebied zich na de ijstijd heeft ontwikkeld, waar de zandruggen liggen, de heidegebieden, waar bos is aangeplant, en waar de nederzettingen ontstonden. Tot en met de ruilverkavelingen aan toe. 

De basis is echter dat er 150.000 jaar terug een dikke uitloper van een gletsjer, als een duim door natte klei door het gebied duwde. Aan zijkanten ontstonden de stuwwallen maar ook de zestien ‘bergen’ zijn in die tijd ontstaan. Toen het ijs smolt, ontstonden stroompjes en werd de Regge geboren. De biografie laat de ontwikkeling en samenhang in de tijd zien. 

Schrijver Martijn Horst zegt in een toelichting op de Landschapsbiografie: „Ik beschrijf hoe de samenhang in het gebied is ontstaan. Dat doe ik met drie tijdsvensters. Een deel tot 800 jaar voor Christus, een deel tot 1850 en een deel tot nu.” Maar interessanter is volgens hem het nog te schrijven vierde venster. „Over dat wat er nog gaat komen. Daar zit identiteit in, nieuwe opgaves op het gebied van ecologie, stikstof, verdroging, energietransitie. Er komt heel veel op ons af. Dan is het goed hier weet van te hebben voordat je de volgende stap zet. Dus aan de ene kant  biedt deze biografie verbinding maar aan de ander kant is het ook een vertrekpunt. Het landschap is geen leeg blad. Het is er al en daar gaan wij een hoofdstuk aan toevoegen.”

De komende jaren wordt geprobeerd om gemeenten, grondeigenaren, natuurorganisaties, beheerders, toeristische organisaties, waterschappen en drinkwaterbedrijf Vitens warm te krijgen voor het plan en initiatieven te ontwikkelen.

De Landschapsbiografie is hier te vinden.