Invasie van naaktslakken teistert volkstuintjes in Oost-Nederland: ‘In 40 jaar nog niet meegemaakt’

,,Ik ging eens in de avond naar huis en m’n slaboontjes stonden net een mooi stukje boven de grond. Toen ik de volgende ochtend terugkwam stonden er alleen nog maar stengeltjes, al het blad was eraf gevreten”, begint Henk Wesseldijk (67) als er naar de naaktslakken wordt gevraagd. Henk heeft al ruim 40 jaar een volkstuintje op volkstuinencomplex ‘Lange en Korte Voren’ in Zutphen.

In al die jaren heeft Wesseldijk deze hoeveelheid slakken nog nooit meegemaakt. Hoe het komt? Volgens Henk is het ’s nachts veel vochtiger dan vroeger ,,Als je nu ’s ochtends het gras wilt maaien kan dat niet, het is veel te nat. Dat is heel gunstig voor naaktslakken, die glijden alleen maar over natte grond, ruwe grond houden die ondingen niet van.”

Een paar volkstuintjes verder is Ben Oonk (67) op zijn gemak boontjes aan het plukken. Ook hij wordt helemaal gek van de naaktslakken. In Bens tuin zijn alle soorten kool, sla en andijvie er het slechtst aan toe, maar daar blijft het volgens hem niet bij. ,,Ze zijn overal en ze eten alles, ik denk dat ik zo’n 40 procent van mijn oogst weg kan gooien.”

Ben heeft elk van de vijf jaar dat hij een volkstuintje heeft last gehad van naaktslakken. Dit jaar is het volgens hem wel extreem. Soms lijkt het of Oonk voor niets aan het werk is. Veel vers aangeplante gewassen worden ook bij hem allemaal opgegeten. ,,Maar frustrerend is het niet, het is mijn hobby en heel leuk werk. Ik ga gewoon door.” 

Hoe komt het nu dat er dit jaar zo veel meer naaktslakken zijn dan voorgaande jaren? Volgens ecoloog Gert Jan Blankena uit Loenen is dat heel eenvoudig. ,,Slakken zijn weekdieren, die bestaan voor een groot gedeelte uit water. Dit jaar is het erg vochtig, dit maakt de omstandigheden erg gunstig voor de naaktslakken.” Omdat het de afgelopen jaren erg droog was hebben de naaktslakken, volgens Blankena, vooral onder de grond geleefd. Ze waren daarom ook bijna niet te zien.

Marieke Dekker van het IVN is het met Blankena eens. Ze denk dat het vooral lijkt alsof er zo veel slakken zijn door de magere slakkenjaren die we achter de rug hebben. De naaktslakken eten volgens haar dit jaar alles. ,,Normale slakken eten vaak zieke of beschimmelde planten, naaktslakken eten daarentegen alles. Maar het komt dit jaar ook omdat er gewoon weer veel slakken zijn. Wij als mensen denken altijd de natuur te kunnen beheersen, maar nu heeft de natuur gewonnen”

De vraag die door het hoofd van iedereen met een moestuin spookt: hoe kom je van die naaktslakken af? Op deze vraag is geen eenduidig antwoord te geven, ieder heeft zo zijn eigen maniertjes. Ben Oonk legt bijvoorbeeld gebroken eierschalen rond zijn gewassen. ,,Andere scherpe dingen kunnen ook, de slakken houden er niet van om daar overheen te gaan.”

Ervaren volkstuinder Henk Wesseldijk houdt er weer hele andere methoden op na. ,,Ik heb ook wel eens een bierval gemaakt, gewoon een bakje met bier neerzetten. De slakken komen er op af, ze drinken wat en worden dronken waardoor ze vervolgens verzuipen in het bier.” Het liefst gebruiken Henk en Ben slakkenkorrels, dit zijn gifkorrels die door de slakken opgegeten worden. De beestjes zijn dan binnen enkele momenten overleden.

Marieke Bekker van het IVN raadt het gebruik van slakkenkorrels af. ,,Met het gebruik van slakkenkorrels breng je gif de natuur in, dat is nooit goed voor het ecosysteem. Als zo’n slak dan bijvoorbeeld opgegeten wordt door een egeltje heeft dat dier er ook weer flink last van.” 

Wat helpt dan wel tegen slakken volgens Marieke? Niets, tegen deze hoeveelheid slakken werkt volgens Dekker geen enkele methode goed. ,,Ik snap dat het vervelend is voor de moestuinders, maar je moet gewoon afwachten en de natuur zijn werk laten doen.”