Koning treedt tijdens ‘verkleedpartijtje’ toe tot Orde van de Kousenband

Op z’n Engels klinkt het als een sleutelscène uit Game of Thrones, in het Nederlands lijkt het nog het meest op een sketch uit Jiskefet. Koning Willem-Alexander treedt maandag toe tot de Most Noble Order of the Garter, als Supernumeray Knight of the Garter. In goed Nederlands: na de plechtige ceremonie behoort de vorst tot de Orde van de Kousenband.

In het kasteel van Windsor, nabij Londen, krijgt Willem-Alexander dan, net als koning Felipe van Spanje overigens, een kousenband om zijn linkerbeen geknoopt. Vroeger deed de Britse vorstin Elizabeth dat zelf, maar gezien haar hoge leeftijd – de langst regerende monarch ter wereld vierde in april haar 93ste verjaardag, laat ze dat de laatste jaren aan een helper over. 

Na de lunch, waarbij ook Máxima en de Spaanse koningin Letizia aanschuiven, volgt een statige processie met tal van leden van de Britse koninklijke familie, de nieuwe Stranger Knights Willem-Alexander en Felipe en het selecte gezelschap prominente inwoners van het Verenigd Koninkrijk dat ooit door Elizabeth is benoemd tot Knight of the Garter of, in het geval van vrouwen, Lady of the Garter. Onder hen: de Britse oud-premier John Major.

Het is een merkwaardig gezicht, die optocht van het kasteel naar de kapel van St. George in Windsor, waar de officiële installatie van de nieuwe ridders plaatsvindt en waar de leden van de ridderorde jaarlijks in juni bijeenkomen. Dat geldt alleen de maximaal 24 Knights en Lady’s en de Britse royals, en niet de leden van buitenlandse vorstenhuizen die in het eervolle gezelschap worden opgenomen. Zij komen op de dag van hun toetreding naar Windsor, zoals Willem-Alexander en Felipe maandag en toenmalig koningin Beatrix in 1990. ,,Het is ons welgevallig dat Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden wordt geïnstalleerd,’’ sprak koningin Elizabeth op 19 juni 1990 tijdens de toetredingsceremonie van Willem-Alexanders moeder.

De koningen en de andere mannelijke ridders dragen de kousenband aan hun linkerbeen, de vrouwelijke leden om hun linkerarm – want onder een lange rok is de onderscheiding niet te zien. Op hun hoofd: een hoed met witte struisvogelveren en voorts gaan ze gekleed in een fluwelen mantel op weg naar de kapel, waar iedere ridder tot zijn of haar dood een eigen stall, zetel, heeft. 

Als Willem-Alexander tijdens de dienst goed om zich heen kijkt, ziet hij wellicht de zetel van zijn moeder, voormalig koningin Beatrix, die tijdens een privé-diner op Buckingham Palace in 1989 van Elizabeth te horen kreeg dat ze toe mocht treden tot de orde, waarna haar installatie een jaar later volgde. Sinds prins Maurits in 1612 zijn alle regerende Oranjes, op koning Willem II na, ridder of dame in de Orde van de Kousenband geworden.

Willem-Alexander begreep vorig jaar tijdens zijn staatsbezoek aan het Verenigd Koninkrijk dat hij de dag van vandaag vrij moest houden in zijn agenda. Hij noemde het ontvangen van de hoogste Britse onderscheiding – militair en civiel – destijds heel eervol. Volgens hem moet deze het toetreden tot de orde gezien worden ‘in de langdurige traditie tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk’. ,,Die ook na deze generatie door zal gaan,’’ keek hij alvast vooruit naar zijn opvolgers.

Normaal gesproken praat de koning op maandagmiddag bij met premier Rutte op paleis Noordeinde in Den Haag, maar de wekelijkse afspraak met de minister-president moet ditmaal wijken voor wat de Britse prins Charles vorig jaar in een documentaire rond zijn zeventigste verjaardag nog een ‘verkleedpartijtje’ noemde, zonder het belang teniet te willen doen. ‘Al die rare activiteiten en verkleedpartijtjes’ zijn volgens de eeuwige troonopvolger – die zodra hij eindelijk koning is de ridders en lady’s zelf mag benoemen – het toonbeeld van hoe zijn toekomstige koninkrijk in elkaar steekt, laverend tussen traditie en moderniteiten. Om er olijk aan toe te voegen: ,,En veel mensen vinden het gewoon ontzettend leuk. Het moet niet te serieus worden.’’

Dat was het ontstaan van de oudste ridderorde van Groot-Brittannië wel. In de eerste eeuwen was een lidmaatschap alleen weggelegd voor de heldhaftigste en trouwste strijders rond het Britse hof. Over het ontstaan en de naamgeving van het illustere gezelschap gaat een geweldige mythe: de Engelse koning Eduard III, die de orde in 1348 instelde, zag dat zijn danspartner op een bal – de door hem begeerde gravin van Salisbury – haar kousenband verloor. De koning pakte de band op, knoopte hem om zijn eigen linkerbeen, terwijl hij de Franse woorden sprak: ‘Honi soit qui mal y pense’, schande over diegene die er kwaad van denkt. Dat motto staat nog altijd met gouden letters in de blauwe, fluwelen kousenband die Willem-Alexander maandag ook krijgt.