Een snoepautomaat waarbij je met data betaalt en een robothand om oma te knuffelen: wil je dat wel?

Een jongen staat voor een snoepautomaat met verschillende chocoladerepen. Veel geld heeft hij niet op zak, maar dat hoeft ook niet. Bevestig je leeftijd, zo staat in het display. Met een camera is eerst een foto van hem gemaakt, zo is zijn ogenschijnlijke geslacht vastgesteld, aldus het apparaat. Bevestigen hoeft niet, maar als je het wel doet, krijg je 25 cent korting. Zonder twijfelen geeft de jongen al zijn data weg, zoals leeftijd, geslacht en lengte, zodat hij een gratis Bounty krijgt. Bij het eerste scherm is hij al klakkeloos akkoord gegaan met de kleine lettertjes.

De ‘deeply personal vending machine’ is een project van ontwerper Tom Schouw, die mensen wil leren nadenken over het weggeven van data. ,,Tot nu toe geeft iedereen zonder nadenken alle data weg. Al vragen ze soms wel wat ik ermee doe. Ik had ook een weegschaal gehackt zodat BMI en gewicht zichtbaar waren, daar kwamen wel boze reacties op”, vertelt hij.

Als het aan Schouw ligt, moeten we ons vaker boos maken over alles wat bedrijven van ons willen weten. Bijna iedere minuut van de dag geven we belangrijke informatie gratis weg, vaak onbewust. ,,Als je de cookies niet accepteert, kun je sites soms niet bezoeken. Bedrijven zijn geïnteresseerd in je gegevens, zodat ze advertenties kunnen tonen die bij je passen.” 

,,Maar het gaat verder. Denk aan slimme lampen op wifi, die je via een app en de cloud bedient. Een bedrijf dat die lampen op de markt brengt, zoals Philips, weet exact wanneer de verlichting aan is en wanneer je dus slaapt. Informatie hierover kunnen ze onder meer aan medici verkopen. Slecht slapen is een indicatie voor verschillende ziektes.”

De snoepautomaat zien we nog niet in het straatbeeld. ,,Maar ik sluit niet uit dat dat wel gaat komen. Op sociale media doen we vaak ook mee aan allerlei acties waarbij we data weggeven voor gratis producten of kans op een prijs.”

Andere producten die op de Dutch Design Week werden getoond, zijn al wel op de markt. Dat geldt onder meer voor 4DR Studios, dat een nieuwe filmtechniek toont waarbij vooraf bepaalde scènes zijn gefilmd in 3D. Je kunt dan door je telefoon te bewegen om de hoofdpersonen heen lopen en dus ook over hun schouder meekijken, in iedere gewenste hoek.

,,We zijn de enige studio in de Benelux die hiermee bezig is”, stelt productiemanager Lisa Geurts, terwijl ze een video laat zien van ambulancemedewerkers die een reanimatie uitvoeren. ,,We willen verdere interactiviteit toevoegen, zodat je bijvoorbeeld ook de tas van het ambulancepersoneel kunt openen. Het is heel bruikbaar voor cursussen. We zijn onder meer in gesprek met de haven Rotterdam over veiligheidstrainingen. Er zijn plekken waar medewerkers niet zonder noodzaak mogen komen, met 3D kun je het vooraf wel oefenen.”

Veel ontwerpen die andere jaren op de Dutch Design Week zijn getoond, stonden toen nog in de kinderschoenen en groeiden later uit tot serieus product. Dat moet onder meer gebeuren met een brailletoetsenbord voor smartphones en met een 3D-printer voor medicatie, die op een honderdste gram nauwkeurig tabletten kan printen, zodat bijvoorbeeld gebruikers van slaapmedicatie hun pillengebruik makkelijker kunnen afbouwen.

De medische wetenschap staat aan de vooravond van grote veranderingen waarbij mensen minder vaak naar het ziekenhuis hoeven voor controles, zo blijkt uit de tentoonstellingen. Zo toont Philips een slimme pleister waarmee onder meer hartslag, ademfrequentie en temperatuur worden gemeten. Dat wordt nu vaak handmatig gedaan, door de pleister kunnen mensen na een operatie sneller naar huis. De informatie wordt doorgestuurd naar een centraal systeem en als er afwijkende waardes worden gemeten, krijgt de arts een signaal. De pleister was al op de markt, maar is tijdens de coronacrisis populair geworden. Gaat dat ook gelden voor andere tentoongestelde zaken, zoals de camera die door je huid heen kijkt en waarmee je onder meer je hart en nieren kunt zien?

De vraag is wel in hoeverre we zorg en verzorging willen digitaliseren, stelt Laura A Dima. Ze ontwikkelde een installatie waarmee je met een verwarmde robothand op afstand een ander kan strelen. Het voelt echt aan.

Links in een hokje staat een object naast een tv. Door het object aan te raken, gaat de robothand die rechts staat bewegen, zonder dat de twee gebruikers elkaar zien. ,,Ik wil mensen laten nadenken: wil je dit wel? Het heeft nadelen en voordelen. Zo kun je eenzame familie die op afstand woont aanraken. Maar willen we menselijk contact vervangen door dit?”

De Dutch Design Week is nog tot en met 24 oktober te bezoeken. Veel tentoonstellingen zijn gratis (nee, ook met je data hoef je niet te betalen).