Beveiligingspersoneel en speciaal ingehuurde testbedrijven nemen ‘aan de poort’ speeksel af bij werknemers. Behalve alcohol, wordt ook gecontroleerd op drugs. Het testen gebeurt in allerlei sectoren, van de (petro)chemie, tot de voedings- en levensmiddelenindustrie. Werkgevers gebruiken jaarlijks tot tienduizenden éénmalige testen, blijkt uit onderzoek van onderzoeksplatform Investico voor onder meer De Stentor en Trouw.

Werkgevers kopen die testen in bij commerciële testbedrijven. Producent van de test Dräger ziet de verkoop van de testkits in Nederland al jaren stijgen. Een scala aan bedrijven heeft volgens de producent interesse: visinkopers, bakkerijen en zelfs zorginstellingen. Precieze cijfers wil Dräger niet noemen, maar jaarlijks verkoopt het tussen de vijftig- en zeventigduizend drugstesten. Slechts een fractie daarvan gaat naar de enige niet-medische instantie in Nederland die mag testen op drugs: de politie.

Het testen gebeurt niet zonder reden. Het gebruik van speed is onder jonge werknemers uit Polen en Roemenië in opkomst. Zware werkomstandigheden lijken het amfetaminegebruik te bevorderen. Werknemers maken lange dagen, en verrichten veelal monotoon werk.

Collega’s die onder invloed van speed sneller werk afleveren dan collega’s worden beloond door hun Nederlandse werkgevers, vertellen Poolse uitzendkrachten. Soms zouden de teamleiders zelfs van het gebruik afweten. Investico sprak met meer dan dertig Europeanen in Nederland op uitzendcontract en online fora waar ervaringen worden uitgewisseld. In Wezep bevestigt een Poolse arbeider dat hij in de polder regelmatig getest is. 

In sectoren met zwaar en eentonig werk is middelengebruik een reëel probleem, stelt eigenaar Stephan Roelofs van testbureau ArboFit. ,,Wij maken onze handen wel vuil. In opdracht van de klant laten we gezondheid en veiligheid prevaleren boven privacy-regeltjes. Medewerkers hebben recht op veilig werken.”

Uitzendbureau Level One uit Emmeloord, dat ook parken waar Poolse arbeiders zijn gehuisvest beheert, test niet en herkent zich ook niet in het beeld dat er veel drugsgebruik is. ,,Als we daar iets van zouden merken, dan zouden we ingrijpen”, aldus een zegsman. Andere parkeigenaren vertellen een soortgelijk verhaal.

Desondanks zijn er in deze regio meerdere incidenten geweest, waarbij arbeidsmigranten betrokken waren die drugs hadden gebruikt. In 2019 stak in Marknesse een Bulgaar twee mensen neer onder invloed van amfetamine. In de bungalow van een Albanees die in Zeewolde verbleef, werd een grote hoeveelheid drugs gevonden.