Historische vissersboot HK4 gaat koppie onder in de vissershaven van Harderwijk
Als een boot onder water verdwijnt, blijven er doorgaans treurende mensen achter. Bij de HK4 is het tegenovergestelde het geval. Enkele weken blijft het restauratieproject van de Botterstichting Harderwijk koppie onder in zijn thuishaven. Het hout kan dan uitzetten en dat is nodig om de historische vissersboot in drijvende staat te krijgen.
Sacha Wunderink
,,Het is de eerste keer dat we een boot onder water leggen", vertelt scheepstimmerman Willem Timmer (60) uit Hierden. ,,Andere boten die met de lift het water worden ingezet, hebben de intentie dat ze blijven drijven.”
Wie een kritische blik over de HK4 werpt ziet dat er behoorlijke kieren tussen de planken zitten. Niet de juiste staat om de kruising tussen een pluut en punter een behouden vaart te laten maken. ,,De boot heeft een jaar of vier uit het water gelegen. Dan droogt het hout uit en ontstaan die kieren", legt Timmer uit.
Het historische vissersbootje is een schenking van Robert Oosterhof uit Ermelo die in de vissershaven ook nog een stalen botter, de HK9, heeft liggen. De kleinere HK4 gaf hij aan de Botterstichting Harderwijk. ,,Een aantal mensen is er mee aan het hobbyen geweest. Maar dat is niet echt uit de verf gekomen. Toen heeft de stichting mij gevraagd of ik er mee aan de slag wilde. Half juni ben ik er aan begonnen.”
De Hierdense scheepstimmerman deed research in het stamboek voor boten. Hierin worden de gegevens van schepen bijgehouden, zoals de RDW dat doet voor voertuigen. ,,Alleen blijft een kenteken bij de auto en het vissersnummer van de boot bij de eigenaar. Dus als de HK4-eigenaar de boot verkoopt, dan heet zijn volgende schip weer de HK4.”
Een kruising tussen pluut en punter: de HK4 is uniek
Willem Timmer, scheepstimmerman Botterstichting Harderwijk
De geschiedenis van het restauratieproject gaat terug naar 1923 als Daan Balk in Elburg de HK4 in opdracht bouwt. ,,Een uniek exemplaar", weet Timmer. ,,En daarmee een aanwinst voor de Botterstichting Harderwijk. Een kruising tussen een pluut en een punter: daar is er maar eentje van. Ook de andere boot van Robert Oosterhof is uniek. Het is de enige stalen botter ooit die hier in de Harderwijkse haven is gebouwd.”
De eerste stap voor Timmer was het spantwerk, het houten binnenwerk, restaureren. ,,Dat was weggerot. Dus moesten er nieuwe onderdelen op maat voor worden gemaakt. Van eiken hout uit Denemarken. Daar groeien de eiken langzaam en dat zorgt voor een fijnere vezel en sterker hout. Voordat de spanten zijn vastgezet zijn ze allemaal ingesmeerd met een anti-rotmiddel.”
Aan de voorkant van de HK4 is nu nog een gapend gat te zien. Dichtmaken kan pas als de boot twee tot drie weken onder water heeft gelegen. ,,Het hout moet nog werken. De gangen (de planken langs de zijkant, SW) kunnen nog wel 1 tot 2,5 cm breder worden. Als ik de boel nu dichtmaak, knapt de boel kapot als de boot in het water ligt.”
De planken die voor de afdichting worden gebruikt liggen al tijden in het water en worden stuk voor stuk door verhitting van de juiste kromming voorzien. Een mal geeft aan wanneer de juiste buiging is gemaakt. De kiertjes die uiteindelijk door eventuele krimping overblijven worden gedicht met hennep. Dit dichtkitten heeft in vaktermen 'breeuwen'. ,,Zoals dat vroeger ook werd gedaan. Want als deze boot volgend voorjaar klaar is, is hij misschien wel voor driekwart van nieuwe materiaal voorzien. Maar het is wel authentiek gedaan.”
En de HK4 doet blub, blub...
Een boot die onder water gaat. Voorbijgangers kijken hun ogen uit, vrezen een lek. Maar als ze bijgepraat worden, gaat de verbazing over in verwondering. Ondanks het flinke gat in de HK4 geeft het bootje zijn oerinstinct om te drijven nog niet zo makkelijk gewonnen.
Beetje bij beetje loopt het restauratieproject vol. Een los plankje begint te drijven en wordt veilig gesteld door de opzittenden van een rubber bootje. Als de boeg eindelijk ook onder het wateroppervlak lijkt te verdwijnen beweegt de HK4. ,,Hij drijft”, wordt gevreesd. Dus de lift wordt weer iets omhoog gebracht. ,,Een uurtje laten liggen, dan zuigt hij zich wel zo vol dat ie weer verder kan zakken”, is scheepstimmerman Willem Timmer overtuigd.
Als over enkele weken het gevaarte, van droog zo’n 1200 kilo, weer boven water wordt gehaald, zal het gewicht flink zijn toegenomen. Dan kan Timmer zich de hele winter uitleven op het dichtmaken van de HK4, een bodem, bankjes en de motor inbouwen. Daarnaast vergen de masten, zeilen en laklagen ook nog het nodige werk. Maar voor niets zal het niet zijn. Want volgend voorjaar mag de kleine HK4 zich tussen zijn grotere broers van de bottervloot mengen voor evenementen en verhuur.
