Eindelijk kerstvakantie? ‘De eerste paar dagen klim ik tegen de muren op. Ik wil iets DOEN!’

De kerstvakantie komt eraan. Waar dat voor feestdag-enthousiastelingen, vuurwerkfanaten en fans van kerstmuziek ongetwijfeld goed nieuws is, is het voor mij een hachelijk moment. Het begin van zo’n vakantie is op zijn zachtst gezegd niet mijn beste moment. Als ik bij de start van zo’n vrije periode namelijk vanuit de vijfde versnelling vol op de rem ga, volgt er doorgaans een dip. 

Ik probeer me dan te ontspannen, maar mijn hoofd draait nog op volle toeren. Waar ik normaal gewend ben om mijn dag te vullen met taakjes, voel ik me nu vooral nútteloos. In die eerste paar dagen klim ik tegen de muren op: ik wil wat DOEN! (Toegegeven, dat ik de kriebels krijg van die nummers van Mariah en Wham! helpt ook niet mee…)

Ik schijn hierin niet de enige te zijn, en ik heb me zelfs laten vertellen dat het een fysieke oorzaak kent. Onze normale werkdagen bestaan namelijk uit een grote verzameling taakjes. Telkens als je zo’n taakje succesvol afrondt, maken je hersenen wat van de neurotransmitter dopamine aan, die je beloont met een prettig gevoel. Inbox leeg? Beloning. Een taakje van je to-dolijst? Pling, lekker bezig. Je automatische mailbeantwoorder ingesteld? Hier, wat dopamine. Werkdag overleefd tot aan de kerstborrel? Dopamine. En alcohol.

We zijn dus gewend om de hele dag door beloond te worden voor de taken die we voltooien. Dit voelt fijn en productief. Maar kom je dan met het begin van je vakantie opeens tot stilstand (‘hehe, even helemaal niets!’), dan blijft die beloning uit. Het Grote Genieten zou moeten beginnen, maar in plaats daarvan beginnen de cravings voor je innerlijke dopamine-junk. Voor je het weet heb op zoek naar je kick Facebook uitgespeeld, de kerstballen op kleur gesorteerd, de auto gewassen, een hele stapel kerstkaarten gefabriceerd en vraagt je partner of je nu als-je-blieft eens gaat zitten.

Het begin van zo’n vakantie is dus afkicken van je dopamine-rush. Is dat erg? Nou, nee, maar het kan een paar dagen flink irritant zijn. Bedenk: er is niets met je mis als het ontspannen niet in een keer lukt. Relaxen komt vanzelf weer als de dope uit je systeem is. Tot die tijd kan het handig zijn om een ‘zachte landing’ te creëren door aan het begin van de vakantie nog wat klusjes te plannen om mee af te bouwen: toch maar op alfabetische volgorde dit jaar, die boekenkast!

Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert. Hij schreef hierover de boeken Fokking druk (2018) en Werken met millennials (2019).

Thijs onthulde zijn pijlers tegen stress en een burn-out aan Arie Boomsma in onze webserie FIT...Met Arie Boomsma. Bekijk hieronder de video:

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!