Wij willen geen 9-tot-5-mentaliteit, zo staat in menige functieomschrijving. De boodschap is duidelijk: wil je deze baan hebben, dan zul je flexibel moeten zijn, en regelmatig in moeten leveren op je privéleven. Verlangt de baas van je dat je overwerkt, ’s avonds langer blijft of in het weekend nog een paar taakjes uitvoert, dan heb je dat maar te slikken. Je wil hier toch werken? Ik heb althans nog nooit iemand horen zeggen: ‘Ik heb geen 9-tot-5-mentaliteit, ik begin vandaag lekker om 11.30 uur, yolo!’

Toch is het voor de jongere generaties niet langer meer vanzelfsprekend dat voor het werk alles opzij moet. Millennials (1980-2000) en Generatie Z (2000-2020, voor zover die al op de arbeidsmarkt is) geven steeds vaker aan dat werk en privé ‘in balans’ moeten zijn. Werk moet te combineren zijn met het sociale leven, hobby’s, sport, zelfontwikkeling, eventuele (mantel)zorg en allerlei nevenprojecten.

Zelfs in de advocatuur (toch een sector waar overwerken nog regelmatig stoer wordt gevonden) zie je die verandering, zo blijkt uit een onderzoek van Het Financieele Dagblad. Het hele weekend werken, nooit iets kunnen afspreken door de week, je vrienden niet kunnen zien en werkweken maken van tachtig uur, de jongste generatie vertikt het steeds vaker. Een groot deel van hen overweegt zelfs te stoppen vanwege de idioot hoge werkdruk.

Het komt vaak op onbegrip te staan van de traditionelere werkgevers. Zo hoorde ik laatst een bevriende manager afgeven op de ‘verwende’ jongste generatie: ‘Die maffe millennials weigeren gewoon om meer dan veertig uur te werken! Wat is er mis met ze? In onze tijd was dat wel anders!’ Stel je voor, werknemers die zich brutaalweg aan hun werkuren houden…

De nieuwe lichting werkenden wil wel succesvol zijn, maar niet als dat betekent dat ze net zulke workaholics moeten worden als hun voorgangers. Ze eisen ruimte voor privé, een ‘leuke’ werksfeer en genoeg ruimte voor persoonlijke ontwikkeling. Werk gaat om meer dan geld verdienen en de carrièreladder beklimmen, vinden zij, je baan moet ook bijdragen aan je werkgeluk. Een onorthodoxe, maar toch niet al te gekke instelling.

De jongere generaties zijn bezig de werkcultuur opnieuw vorm te geven en te onderzoeken wat de plek is van werk in hun leven. Overwerken en inboeten op vrije tijd zijn niet meer vanzelfsprekend, en werk staat niet altijd meer op één. Of dat goed nieuws is, hangt natuurlijk af van waar je staat. 

Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert. Hij schreef hierover de boeken Fokking druk (2018), Werken met millennials (2019) en Werk kan ook uit (2020). 

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: