Waarom het zo lekker is om een ander de schuld te geven
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de self-serving bias
Delen per e-mail
Ik weet niet waarom, maar de laatste tijd ben ik stikchagrijnig. Door de lockdown of het sombere weer; geen idee. Maar ik weet wel dat alles de schuld is van mijn vriend. Of ik nou vergeet boter te kopen, een deadline mis of mijn beschuit doormidden breekt en op de grond valt: ik weet het altijd zo te draaien dat het niet aan mij ligt.
Ik ben niet de enige. Ook anderen die ik spreek foeteren op partner, kinderen of desnoods de kat. En er zijn verschillende redenen voor. Je raakt er ten eerste je eigen ongemak en frustratie mee kwijt. De perfecte uitlaatklep voor mensen die graag mooi weer spelen, zogenaamd nooit boos zijn en hun gevoelens opkroppen, zoals ik.
Gevoel van controle
Iemand anders de schuld geven geeft je bovendien een gevoel van controle. Jij hoeft niks te veranderen, jij hebt niks verkeerd gedaan, jij bent oké. Sterker nog, je bent eigenlijk het slachtoffer. Geen enkele reden om kritisch naar je eigen gedrag te kijken.
Het is allemaal de schuld – nee, maar echt – van de zogeheten self-serving bias. Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden. Dat je te laat was voor die zoom-meeting kwam doordat die stomme computer natuurlijk weer allemaal updates moest draaien. Het is in feite een lieve denkfout, die ons wil beschermen.
Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden
Hele organisaties kunnen lijden aan een schuldcultuur. Het trekt van boven naar onderen en is superbesmettelijk, ontdekte hoogleraar management Nathaniel Fast. Als je leidinggevende graag met zijn vingertje wijst, doe jij dat ook sneller. Voor je het weet heb je een organisatie waarin iedereen zijn straatje schoonveegt en hele dossiers opbouwt om collega’s om hun oren te slaan. Gezellig? Niet bepaald. En ook nog eens contraproductief. Organisaties met een zondebokcultuur presteren slechter, omdat niemand risico durft te nemen om iets nieuws te doen.
Faalfeestje
Fast ontdekte ook dat je het beschuldigingsvirus kan stoppen. Mensen die zich zeker voelen van zichzelf raken niet besmet. Zij trekken geen muur van beschuldigen op om hun eigenwaarde te beschermen. Zijn conclusie: werk aan je zelfvertrouwen en geef het goede voorbeeld. En bedenk dat er zonder fouten geen vooruitgang is. Waarom niet een faalfeestje geven om te vieren hoeveel leermomenten er deze maand waren?
Meer weten over onze hersenen op de werkplek? Lees dan ook Chantals boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).
Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Wat doet een...
Centrummanager Dennis (46): ‘Zelfs in coronatijd zijn er twintig winkels bijgekomen’
Wie ons banenlandschap bekijkt, ziet bijzondere functies voorbijkomen. Een field service engineer, een lab technician of een assemblagemedewerker: we hebben ze blijkbaar hard nodig, maar waarvoor en waarom? In deze serie vertelt elke week iemand over zijn of haar beroep. Vandaag: Dennis Houkes (46), centrummanager bij het winkelgebied in Spijkenisse. -
PREMIUM
Rico Verhoeven gaat de strijd aan met werkloosheid
Kickbokser Rico Verhoeven krijgt al jaren veel persoonlijke berichten van fans. Op Instagram alleen al heeft hij 1,7 miljoen volgers. De verhalen van mensen die hun baan of onderneming kwijtraakten, inspireerden hem om heelnederlandwerkt.nl op te richten. De site is vanaf vandaag live. -
column
Waarom de lockdown ons innovatiever maakt
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: creatief denken. -
Schoenenwinkel Scapino kan internetklandizie niet aan
Scapino heeft grote moeite om klanten via de webshop te bedienen. De levering van bestellingen duurt soms wel tien dagen of langer en boze klanten klagen dat het vele weken duurt voor een retourbestelling is afgehandeld. -
PREMIUMaan de stok
Ze vinden hem gek, maar Paul ziet toekomst in koffie, warme broodjes en water voor het paard
,,Er is hier behoefte aan een kop koffie, een glas melk en water voor het paard’’, zegt de nieuwe eigenaar van het historische koffiehuisje aan de Buurtweg in Wassenaar. Deze week liepen wij met hem mee voor de rubriek Aan De Stok.
-
PREMIUM
In 2017 kwam ze naar Nederland, nu is Iman (23) de eerste vrouw met hoofddoek in Rode Kruis-campagne
Iman (23) is de eerste vrouw met een hoofddoek die in een campagne van het Nederlandse Rode Kruis een hoofdrol te pakken heeft. En wie haar cv bekijkt, kan niet anders dan respect hebben voor de jonge vrouw uit Stolwijk. -
Waarom we allemaal een heel zwaar leven hebben
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de tegenwind/meewind-asymmetrie -
Waarom je jouw collega’s niet zo goed kent als je zelf denkt
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: mensenkennis