Waarom het zo lekker is om een ander de schuld te geven
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de self-serving bias
Delen per e-mail
Ik weet niet waarom, maar de laatste tijd ben ik stikchagrijnig. Door de lockdown of het sombere weer; geen idee. Maar ik weet wel dat alles de schuld is van mijn vriend. Of ik nou vergeet boter te kopen, een deadline mis of mijn beschuit doormidden breekt en op de grond valt: ik weet het altijd zo te draaien dat het niet aan mij ligt.
Ik ben niet de enige. Ook anderen die ik spreek foeteren op partner, kinderen of desnoods de kat. En er zijn verschillende redenen voor. Je raakt er ten eerste je eigen ongemak en frustratie mee kwijt. De perfecte uitlaatklep voor mensen die graag mooi weer spelen, zogenaamd nooit boos zijn en hun gevoelens opkroppen, zoals ik.
Gevoel van controle
Iemand anders de schuld geven geeft je bovendien een gevoel van controle. Jij hoeft niks te veranderen, jij hebt niks verkeerd gedaan, jij bent oké. Sterker nog, je bent eigenlijk het slachtoffer. Geen enkele reden om kritisch naar je eigen gedrag te kijken.
Het is allemaal de schuld – nee, maar echt – van de zogeheten self-serving bias. Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden. Dat je te laat was voor die zoom-meeting kwam doordat die stomme computer natuurlijk weer allemaal updates moest draaien. Het is in feite een lieve denkfout, die ons wil beschermen.
Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden
Hele organisaties kunnen lijden aan een schuldcultuur. Het trekt van boven naar onderen en is superbesmettelijk, ontdekte hoogleraar management Nathaniel Fast. Als je leidinggevende graag met zijn vingertje wijst, doe jij dat ook sneller. Voor je het weet heb je een organisatie waarin iedereen zijn straatje schoonveegt en hele dossiers opbouwt om collega’s om hun oren te slaan. Gezellig? Niet bepaald. En ook nog eens contraproductief. Organisaties met een zondebokcultuur presteren slechter, omdat niemand risico durft te nemen om iets nieuws te doen.
Faalfeestje
Fast ontdekte ook dat je het beschuldigingsvirus kan stoppen. Mensen die zich zeker voelen van zichzelf raken niet besmet. Zij trekken geen muur van beschuldigen op om hun eigenwaarde te beschermen. Zijn conclusie: werk aan je zelfvertrouwen en geef het goede voorbeeld. En bedenk dat er zonder fouten geen vooruitgang is. Waarom niet een faalfeestje geven om te vieren hoeveel leermomenten er deze maand waren?
Meer weten over onze hersenen op de werkplek? Lees dan ook Chantals boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).
Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMaan de stok
Ze vinden hem gek, maar Paul ziet toekomst in koffie, warme broodjes en water voor het paard
,,Er is hier behoefte aan een kop koffie, een glas melk en water voor het paard’’, zegt de nieuwe eigenaar van het historische koffiehuisje aan de Buurtweg in Wassenaar. Deze week liepen wij met hem mee voor de rubriek Aan De Stok. -
‘Als je andere mensen wilt aannemen, moet je anders gaan dóen’
Een team dat bestaat uit allemaal mensen met dezelfde achtergrond en opleiding kan nooit echt tot iets nieuws komen. Dat zegt innovatiestrateeg Leonie van Mierlo. ,,Dus wil je meer omzet en betere beslissingen? Zet dan in op diversiteit.’’ -
Bijna 40 procent van de Nederlanders heeft een bullshitbaan (vinden ze zelf)
Psycholoog Thijs Launspach is stressexpert en auteur van het boek Fokking druk. Hij verwondert zich over het moderne werken en geeft elke week tips voor meer geluk en minder stress op je werk. Vandaag: bullshitbaan. -
column
Waarom de lockdown ons innovatiever maakt
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: creatief denken. -
PREMIUMVIDEO
Ibrahim (25) wil jongeren inspireren: ‘Ik heb nooit gedacht dat ik iets níet kan’
Jongeren met een niet-westerse achtergrond kunnen het ver schoppen als ze zelf óók meer in kansen denken. Ibrahim Jabri uit Utrecht wil met zijn drie bachelor- en drie masterdiploma’s een inspiratiebron zijn. ,,Ik heb nooit gedacht dat ik iets níet kan.’’
-
Thuiswerken saai? Deze app koppelt je aan een willekeurige collega voor een kletspraatje
Gezellig kletsen met collega’s op de werkvloer zit er voorlopig nog niet in voor de meeste werkenden. Om toch sociaal contact te houden zijn er tegenwoordig digitale alternatieven: van een app voor een simpel kletspraatje tot een website waarbij je een live werksessie met elkaar kan inplannen. -
Winst daalt met 50 procent: Rabobank schrapt circa 5000 banen
De Rabobank is van plan om de komende vijf jaar het aantal medewerkers met gemiddeld 1000 fte per jaar te laten dalen. Het aantal gedwongen ontslagen wil de bank beperken door reguliere uitstroom, vermindering van externe fte's en herplaatsing binnen het bedrijf. -
Waarom we allemaal een heel zwaar leven hebben
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de tegenwind/meewind-asymmetrie