Werkplezier hard nodig in horeca: ‘Niet fijn als chagrijnige 16-jarige de koffie brengt’

In tijden van schaarste op de arbeidsmarkt is meer werkplezier creëren een van de manieren om meer personeel aan te trekken, zegt Tempo-Team. Volgens de uitzendorganisatie is het de belangrijkste reden voor mensen om bij bedrijven te willen werken en ook te willen blijven. ,,Werkplezier kun je niet kopen, je zal dus aan andere knoppen moeten draaien om het werkplezier te vergroten. Wie gemotiveerd en met plezier iedere dag werkt, haalt er meer energie uit”, zegt Paul den Uijl, operationeel directeur bij Tempo-Team.

Daarom deed Tempo-Team samen met de Universiteit van Leuven onderzoek naar werkplezier. Daar deden in totaal bijna 2500 werknemers en 402 werknemers uit Nederland en België aan mee. De onderzoekers bekeken wat de meeste impact heeft op het werkplezier.

Een goede werk-privébalans (36 procent), inhoudelijke voldoening (30 procent) en werkzekerheid (26 procent) worden bestempeld als de factoren die indirect het grootste effect hebben. Het onderzoek laat vooral zien dat het aanboren van energiebronnen de sleutel tot succes is, zegt Den Uijl. ,,Een compliment, steun van collega’s of inspraak bij een beslissing geven bijvoorbeeld energie. Of flexibele werktijden, zodat werk en privé beter passen.”

Dat zegt ook Anja van den Broeck, een van de onderzoekers van de Universiteit van Leuven. Werk kan veel positiviteit brengen, als het goed ingericht is. ,,Onze vraag was daarom: wat kunnen werknemers en werkgevers doen om ervoor te zorgen dat deze positieve facetten versterkt worden?”

Want werkplezier bevorderen doe je niet voor niets als werkgever. Werknemers die plezier beleven aan hun werk, tonen meer betrokkenheid - en dat betaalt zich uit, zegt Van den Broeck. ,,Mensen voelen zich beter, maar er zit ook een financiële kant aan.” Zo bleek eerder uit onderzoek onder medewerkers van een fastfoodrestaurant dat betrokkenheid door meer werkplezier ervoor zorgde dat er meer hamburgers werden verkocht.

Grote bedrijven zijn door deze kennis gemotiveerd om voor meer werkplezier onder het personeel te zorgen. De ene na de andere ‘chief happiness officer’ wordt aangesteld om dit op kantoren in goede banen te leiden. Ook wordt onderzoek naar werkplezier vaak bij grote bedrijven en organisaties gedaan. Dat is vooral vanuit gemak, zegt Van den Broeck. ,,Grote bedrijven zijn makkelijker om te onderzoeken. Maar er zijn ook onderzoeken gedaan naar uitvoerende beroepen en die tonen precies hetzelfde aan.”

In de horeca lijkt werkplezier niet hoog op de agenda te staan, terwijl de sector grote problemen heeft met het vinden van mensen. Volgens Jacqueline Twerda, onderhandelaar bij CNV Vakmensen, is de horeca een plek waar werkplezier automatisch ontstaat. Als werkgevers hun zaken goed op orde hebben, is het een hele leuke sector om in te werken, zegt Twerda. ,,Werkplezier is daar normaal gesproken geen vraagstuk. Maar de enorme werkdruk door de personeelstekorten en de slechte betaling nemen wat van dat plezier weg. De lol gaat er zo vanaf.”

Die tekorten hadden ondernemers kunnen zien aankomen, zegt Twerda. ,,Ondernemers die mensen lieten gaan, gingen er blijkbaar vanuit dat het personeel wel weer terug zou komen. Maar veel jonge horecamedewerkers vonden een andere baan.” Nu moet de horeca het vooral hebben van oudere medewerkers. ,,Maar die moeten dan wel wat beter behandeld worden, zodat ze in de horeca willen blijven werken.”

Een onderzoek van FNV Horeca liet onlangs nog zien dat een op de vijf horecamedewerkers overweegt binnen nu en twee jaar de sector de rug toe te keren. Twerda vindt het jammer dat Nederlands horecapersoneel niet meer trots is op het werk. Dat is in Italië wel anders. ,,Daar werken veel mensen nog op latere leeftijd in restaurants en die zijn supertrots op hun werk. Dat moeten wij ook krijgen.” Wat niet meehelpt, is dat het aan perspectief vaak ontbreekt in de horeca. Medewerkers die het vak leuk vinden, moeten zich kunnen ontwikkelen, zegt Twerda.

Van den Broeck denkt daar precies zo over. Hoewel het zichzelf kunnen ontwikkelen niet het meest genoemd werd door respondenten in het onderzoek naar werkplezier (18 procent van de ondervraagden noemde dit), vindt Van den Broeck dit wel heel belangrijk. ,,Dag in dag uit hetzelfde moeten doen neemt een hoop plezier weg. Als je alleen maar tafels bedient, is het leuk als je ook cocktails mag leren shaken.”

Volgens Van den Broeck zijn er in de horeca veel meer factoren waaraan gewerkt kan worden zodat mensen het plezier in hun werk behouden. ,,Geef mensen inspraak in het opstellen van het rooster. Kijk waar de moeilijkheid zit en waar de oplossing. Laat mensen een paar dagen langer werken zodat ze ook wat vaker een dagje kunnen nemen.”

Twerda van CNV vindt dat werkgevers in de horeca sowieso wat aan de werktijden moeten doen. ,,Het wordt weleens tijd dat horecamedewerkers meer zeggenschap krijgen over hun uren. Niet dat ze te pas en te onpas opgeroepen worden of toch weer weggestuurd, want dat gebeurt ook.” Zeker medewerkers met een gezin moeten ervan op aan kunnen dat ze die week inderdaad maar drie avonden werken, zegt Twerda. 

En natuurlijk moet er geld bij, daar pleit de vakbond al jaren voor. Horecamedewerkers moeten een salaris krijgen waar ze van rond kunnen komen, zegt Twerda. ,,Hoe kun je met een horecasalaris anders een dak boven je hoofd betalen?” Als al deze zaken goed geregeld zijn, wordt het vanzelf makkelijker om genoeg en goed personeel te vinden. ,,Ik word niet blij van een veel te chagrijnige 16-jarige die mijn koffie komt brengen. Goede mensen zijn heel belangrijk. Bedienen is een vak. Dat je een dienblad kunt ronddragen, betekent niet meteen dat je ook gastvrij bent. En die gastvrijheid betaalt zich altijd uit.”

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: