Wijdere neusgaten, omhoog getrokken lip: dit wil je collega ermee zeggen

Zie je sprankeling in je collega’s ogen en worden de pupillen groter, dan is hij geïnteresseerd. Gaat de lip iets omhoog, dan wordt er iets afgekeurd. Voelt een collega zich ongemakkelijk in een vergadering, dan zal diegene sneller met zijn ogen gaan knipperen om zo zijn vizier scherp te stellen. Waarschijnlijk gaat hij ook aan zijn nek zitten, want vanwege de warmte heeft hij lucht nodig. Misschien merk je bij jezelf wel dat je aan je ring gaat zitten tijdens een meeting. Je wilt jezelf op deze manier geruststellen omdat je misschien ergens onzeker over bent.

Isabelle van de Nadort is lichaamstaalspecialist en weet precies wat er schuilgaat achter iemands non-verbale communicatie. Ze geeft werkgevers en werknemers inzicht in deze signalen. Dat is belangrijk, want zo leren we elkaar begrijpen op de werkvloer. Ook woont Van de Nadort op verzoek onderhandelingsgesprekken bij. Ze analyseert wat er gebeurt tijdens de gesprekken en welke lichamelijke signalen worden afgegeven. 

Waarom is het belangrijk om op lichaamstaal te letten tijdens onderhandelingen?
,,Door te letten op lichaamstaal zie je of iemand oprecht is of een dubbele agenda heeft. Ook kun je precies zien of iemand mee wil gaan in het voorstel, of er juist meer uit wil halen.’’

Hoe pak je dat aan?
,,Als ik bij de onderhandelingsgesprekken zit, schrijf ik op wat ik zie, in codetaal. Degene die naast me zit, weet precies wat het betekent en kan er dan op anticiperen. Wordt er bij een prijsvoorstel in een hoge toonhoogte gereageerd? Dan geef ik dat aan en dan weet diegene dat er nog ruimte is voor onderhandeling.’’

Non-verbaal zeggen we dus veel meer dan we denken.
,,Ja, precies. Lichaamstaal is in een normale situatie 47 procent van het verhaal en taal 53 procent. Dus als je meer weet over lichaamstaal, dan heb je het hele verhaal.’’

Kan het ook gebeuren dat onze uiteindelijke reactie niet klopt met onze lichaamstaal?
,,Vaak kunnen we ons niet laten gaan op het werk omdat het niet past bij wat het bedrijf wil uitstralen. Dan pas je je aan laat je uiteindelijk een andere reactie zien. Het wordt een neutralere reactie dan de pure eerste reactie. Je ziet dan dat die niet klopt met de lichaamstaal.’’

De eerste reactie is de echte reactie dus.
,,De echte reactie is alles wat je tot de eerste vijf seconden ziet, dat zijn de pure emoties. Die worden in ons reptielenbrein gevormd, het oudste deel van ons brein. Het zoogdierenbrein zorgt voor de emoties en in het mensenbrein bedenken we wat we gaan zeggen.’’

Je had het net over onderhandelingsgesprekken. Maar hoe kunnen we deze kennis inzetten tijdens een normale werkdag?
,,Je kunt aan de lichaamstaal zien of iemand geïnteresseerd is. Iemand komt dan een stukje naar voren en krijgt een open blik. Je voelt je aangetrokken. Vind je iets niet leuk? Dan beweeg je naar achteren, je wil weg. Het kan heel klein zijn, maar je ziet het wel. Wil je een collega iets vragen, kijk dan eerst even of hij benaderbaar is. Als hij gestrest is, zal hij zich bedreigd voelen en beweegt hij van je af. Dan weet je dat je iemand de tijd moet geven en op een ander moment terug moet komen.’’

Maar stel dat je je niet goed voelt en dat juist niet wil uitstralen.
,,Dan kun je je lichaamstaal bewust veranderen. Als je niet goed in je vel zit en je neemt een power pose aan door je handen in de lucht te gooien en je groot te maken, maakt je lichaam meer adrenaline aan. Dan straal je ook meer zelfvertrouwen uit. De houding geeft je lichaam een ander gevoel en dan geef je ook een ander signaal af.’’

Kun je beter worden in het lezen van iemands lichaamstaal?
,,Iedereen leert lichaamstaal, je leert de mimiek en houding van je ouders lezen als je klein bent. Hoe meer patronen je leert ontdekken, hoe beter je er in wordt. Dat kun je trainen. Wat betekenen bijvoorbeeld neusgaten die wijder worden? Meer kennis van lichaamstaal is handig om mensen sneller te leren doorgronden. Wil je iemands lichaamstaal extra goed kunnen zien? Zet diegene dan tegenover een raam. Dan zie je de mimiek beter. En dan kan de ander jou ook minder goed zien.’’

Het boek van Isabelle van de Nadort, Lichaamstaal lezen, is verschenen bij uitgeverij Haystack.

In luidruchtige situaties hebben we soms moeite om elkaar te verstaan. Neurowetenschapper Linda Drijvers van de Radboud Universiteit legt uit hoe het dan alsnog lukt om elkaar te begrijpen: