Zo ga je goed om met zwangerschap op het werk

Suzan Steeman is arbeidsmarktdeskundige bij Women Inc, de belangenorganisatie die zich inzet voor het versnellen van emancipatie in Nederland. ,,Een van de momenten waarop grotere verschillen ontstaan in loon is na een zwangerschap, als een vrouw bijvoorbeeld minder uren gaat werken en daardoor carrièremogelijkheden misloopt’’, zegt ze.

Uit onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens (2016) blijkt zelfs dat 43 procent van de vrouwen te maken krijgt met een vorm van zwangerschapsdiscriminatie op de werkvloer. Jessica van Ruitenburg, beleidsadviseur arbeid en zorg bij FNV: ,, Het is vaak lastig te bewijzen en weinig mensen nemen juridische stappen. Ik zeg altijd: hameren op rechten en plichten doe je niet alleen voor jezelf, maar ook voor de vrouwen na jou.’’

Ze geven vijf tips om zwangerschap op het werk zonder problemen door te komen.

Uiterlijk drie weken voor je verlof moet je een zwangerschap melden bij de werkgever. Verder is het een persoonlijke keus. ,,In sommige gevallen is het verstandig je zwangerschap zo vroeg mogelijk te melden, zodat je werkgever maatregelen kan treffen’’, zegt Van Ruitenburg.

,,Zodra je vertelt dat je zwanger bent, gaan je rechten in. Het recht op een extra veilige werkplek bijvoorbeeld. Zo hoef je niet met gevaarlijke stoffen of straling te werken en zijn er regels voor tillen. Cabinepersoneel bij KLM gaat soms al in gesprek vóór de zwangerschap. Vliegen verandert je ritme en heeft zo invloed op de cyclus en kans om zwanger te worden.’’

Steeman: ,,Bereid je goed voor op een gesprek met de leidinggevende. Dit geldt trouwens ook voor mannen! Zij hebben recht op vijf dagen kraamverlof en vijf weken partnerverlof na de geboorte van hun kind en moeten op werk bespreken hoe ze dat gaan regelen.’’

Steeman: ,,Er zijn veel makkelijke aanpassingen die verzuim kunnen voorkomen. Denk aan een andere stoel, meer pauzes of flexibelere uren.’’

Van Ruitenburg: ,, Je lijf doet topsport tijdens een zwangerschap. Daarom heb je recht op extra doorbetaalde pauzes en op een regelmatig werkritme. Je hoeft dus niet over te werken en geen nachtdiensten te draaien. Verloskundige afspraken mag je tijdens werktijd inplannen. Tijdelijk contract? Dan geldt hetzelfde. Let goed op jezelf en ga zo nodig naar de bedrijfsarts.’’

Van Ruitenburg: ,, Bij discriminatie, zoals het niet verlengen van een contract omdat je zwanger bent, kun je altijd naar het College voor de Rechten van de Mens en daarna eventueel naar een arbeidsrechter. De vakbond ondersteunt je daarbij.’’

Steeman: ,,Vaak doen stellen financieel verkeerde aannames. Ze denken bijvoorbeeld dat het altijd voordeliger is als degene die het minst verdient, minder gaat werken. Gebruik de ‘werkzorgberekenaar’ van Nibud om veranderingen door te rekenen. Zo kan het voordeliger zijn om allebei vier dagen te werken, dan wanneer één ouder drie dagen werkt en de ander vijf. Daarmee zeg ik niet dat iedereen fulltime moet blijven werken; maar maak geïnformeerde keuzes over de rolverdeling.’’

Steeman: ,,Zet eerst ouderschapsverlof in als je tijdelijk minder wilt werken. Lever je eenmaal uren op je contract in, dan is het vaak moeilijker ze ‘terug’ te krijgen. Een contract voor minder uur heeft blijvende gevolgen, bijvoorbeeld voor pensioenopbouw.’’

Een zwangerschap tijdens de coronacrisis is net even anders. Een vrouw en arts delen ervaringen: