Zo ga je op het werk om met stressvolle situaties

Iedereen ervaart weleens stress, zeker in de afgelopen coronaperiode. Hoe ga je hier het beste mee om? Arnold Bakker, hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie aan de Erasmus Universiteit, geeft tips aan de hand van vier stressvolle situaties.

Wat is het probleem? ,,Stress hoeft niet erg te zijn, als het zich maar niet te lang opstapelt”, zegt hoogleraar Arnold Bakker. Daarnaast is er een onderscheid tussen ‘uitdagende stressoren’ en ‘belemmerende stressoren’. ,,Van beide word je moe, maar van de uitdagende stressoren - zoals complex werk met deadlines - krijg je ook energie.”

Wat kun je doen? Om te voorkomen dat de stress teveel wordt, is het van belang dat je weer oplaadt na het werk. Bakker: ,,Ga sporten, wandelen, lekker eten of naar de film. Doe iets wat je leuk vindt en waarmee je je gedachten kunt verzetten. Als je dan in je vrije tijd ook nog iets nieuws leert, bijvoorbeeld gitaarspelen of een nieuwe taal, kun je er niet alleen voor zorgen dat je glas halfvol blijft, maar zelfs voller wordt. Het gevoel dat je iets goed kunt, neem je vervolgens mee naar je werk, waardoor je daar ook weer beter presteert.”

Wat is het probleem? In sommige gevallen maken gebeurtenissen in de privésfeer het lastiger om op het werk te functioneren, maar tegelijkertijd is het zo dat werk ook een mogelijkheid kan zijn om je af te leiden van het probleem, zegt Bakker. ,,Als er iemand is overleden of je ligt in een scheiding, staat je hoofd over het algemeen niet naar werk. Maar als het je lukt je toch te richten op je werk, ga je minder piekeren.”

Wat kun je doen? ,,Werkzaamheden waarbij je intrinsiek gemotiveerd bent, werken over het algemeen beter om je af te leiden. Daardoor raak je in een flow en vergeet je al het andere.” Bevlogenheid hou je vast door werk van je werk te maken, zegt Bakker, job crafting wordt dat ook wel genoemd. ,,Ga op zoek naar uitdagingen. Ik ben een tijd geleden bijvoorbeeld begonnen met mijn powerpoints totaal anders in elkaar te zetten. Met speciale software maak ik de slides. Daardoor vind ik het leuk om te doen - ik ben een beetje aan het ontwerpen - en ik denk ondertussen na over hoe ik het verhaal ga vertellen.”

Wat is het probleem? Je hebt weinig zeggenschap over je functie en er is eigenlijk nauwelijks ruimte de functie naar je hand te zetten. ,,Als je een receptionist bent, heb je bijvoorbeeld vaak niet de ruimte rond te lopen op de werkvloer. Of als je in een fietsenfabriek werkt en het jouw taak is om het voorwiel te bevestigen, kun je niet denken: ik ga even iets anders doen. Want dan stort die hele fiets in elkaar.”

Wat kun je doen? Dat is best een lastige, zegt hoogleraar Bakker. ,,Wat helpt, is voor jezelf de functie toch uitdagend proberen te maken. In het geval van fietsen in elkaar zetten, kun je bijvoorbeeld doen alsof je met een wedstrijd bezig bent. En als receptionist kun je je fantasie inzetten: een heel verhaal bedenken bij degene die binnenkomt, bijvoorbeeld. We noemen dit playful work design en uit verschillende experimenten, blijkt dat dit effectief is.”

Wat is het probleem? Nog even snel je mail checken voor het slapengaan of een privételefoon die ook als werktelefoon fungeert: veel mensen zijn altijd bereikbaar. Ook op het moment dat je op vakantie bent of in de kroeg hangt.

Wat kun je doen? Het makkelijkste is natuurlijk: alles uitzetten. ,,Sommige bedrijven laten mails na zes uur ’s avonds niet meer door, dat is een heel goede”, zegt Bakker. ,,Wat je ook kunt doen - en hier ga je hard om lachen - is kinderen nemen als dat lukt. Kinderen zijn een enorme bron van afleiding. Je ziet dat jonge vrouwen van rond de 30, die geen kinderen hebben, meer stress ervaren dan moeders van die leeftijd.”

 Wil je meer weten over omgaan met stress en het voorkomen van burn-outs? Bekijk dan het cursusaanbod van Intermediair op intermediair.nl/stress.

Ook prof. dr. Ad Vingerhoets (Tilburg University) weet wat je kunt doen om stress te voorkomen: