Antarctische ijsplaat zo groot als Rome uiteengevallen: ‘Voorteken van wat zou kunnen komen’
Als gevolg van de recordhoge temperaturen in het Zuidpoolgebied is een enorme ijsplaat in stukken uiteengevallen. Een Nasa-wetenschapper spreekt van ‘een van de belangrijkste instortingen’ in ruim 20 jaar.
De Conger-ijsplaat is rond 15 maart uiteengevallen. Dat melden wetenschappers vrijdag op basis van satellietbeelden. Volgens Catherine Colello Walker, een aarde- en planetaire wetenschapper bij de Nasa en het in mariene wetenschap gespecialiseerde Woods Hole Oceanographic Institution, was de ijsplaat met een oppervlakte van zo’n 1200 vierkante kilometer zo groot als Rome. ,,Dat is relatief klein, maar het is wel een van de belangrijkste instortingen op Antarctica sinds het begin van de jaren 00, toen de Larsen B-ijsplaat uiteenviel. Het uiteenvallen zal hoogstwaarschijnlijk geen grote effecten hebben, maar het is een teken van wat er zou kunnen komen”, aldus Walker in The Guardian.
IJsplaten zijn verlengstukken van ijskappen die over de oceaan drijven en een belangrijke rol spelen bij het tegenhouden van ‘binnenlands’ ijs. Dat stroomt zonder deze platen sneller de oceaan in, wat resulteert in een stijging van de zeespiegel. De Conger-ijsplaat was volgens Walker sinds het midden van de jaren 2000 aan het krimpen, maar slechts geleidelijk. Tot begin 2020. Op 4 maart 2022 leek de ijsplaat opeens meer dan de helft van zijn oppervlakte te hebben verloren in vergelijking met metingen in januari.
Verrassend
Peter Neff, een glacioloog en assistent-onderzoeksprofessor aan de Universiteit van Minnesota, noemt het ‘verrassend’ om zelfs maar een kleine ijsplaat te zien uiteenvallen in dit bewuste gedeelte van het Zuidpoolgebied. ,,We behandelen Oost-Antarctica nog steeds als dit enorme, hoge, droge, koude en onbeweeglijke ijsblok. De huidige inzichten suggereren grotendeels dat ijs daar niet met dezelfde snelheid kan verdwijnen als in West-Antarctica, vanwege de afmetingen van het ijs en het grondgesteente daar.”
Satellietgegevens van de Copernicus Sentinel-1-missie van de Europese Ruimtevaartorganisatie Esa toonden volgens hem aan dat het uiteenvallen van de Conger-ijsplaat tussen 5 en 7 maart begon. De gebeurtenis zal extra onderzoek naar deze processen stimuleren, verwacht hij. ,,Vooral als dit gelinkt is aan de extreme warmte van medio maart”, aldus Neff.
Tekst gaat verder onder de tweets.
Soortgelijke gebeurtenissen
Oost-Antarctica beleefde vorige week ongewoon hoge temperaturen. Bij het Concordia-station, een permanent bemande Frans-Italiaanse onderzoeksbasis, steeg het kwik op 18 maart tot -11,8 graden, ruim 40 graden warmer dan normaal in deze tijd van het jaar. Oorzaak was een ‘rivier’ in de atmosfeer die de warmte vasthield boven het continent.
Volgens Helen Amanda Fricker, hoogleraar gletsjerkunde aan het Scripps Polar Center in San Diego, gebeurde in Oost-Antarctica deze maand nog twee keer iets soortgelijks, maar dan op kleinere schaal. Daarbij braken ijsblokken af van de rand van de Totten-gletsjer en de Glenzer-ijsplaat. ‘Een groot deel van Oost-Antarctica wordt tegengehouden door ondersteunende ijsplaten, dus we moeten alle ijsplaten daar in de gaten houden’, schreef ze in een tweet.
Warmer oceaanwater
Volgens hoogleraar Andrew Mackintosh van het onderzoeksinstituut voor Aarde, Atmosfeer en Milieu van de Monash Universiteit in het Australische Melbourne, smolten aanzienlijke hoeveelheden van de Conger-ijsplaat als gevolg van warmer oceaanwater eronder. Dat zou het uiteenvallen in de hand kunnen hebben gewerkt.
Bij het Russische poolstation Vostók (Russisch voor Oost), gelegen op een hoogte van bijna 3500 meter, werd vorige vrijdag -17,7 graden gemeten, recordwarm. Aan de kust van Oost-Antarctica steeg het kwik tot maar liefst 7,0 graden. Terwijl de temperaturen rond deze tijd van het jaar zouden moeten zakken omdat de zomer bijna voorbij is. ,,Dagen zonder vrieskou doen zich soms voor, maar nog nooit na 22 februari”, zei Gaëtan Heymes van de meteorologische dienst Météo-France. Hij sprak over ‘historisch milde’ temperaturen, die tot 40 graden boven de seizoensgemiddelden liggen.
Straalstroom
Een serie lagedrukgebieden rond het Antarctische continent zorgt dat warme lucht, dichtbij het zuiden van het continent, ver naar binnen kan stromen. Dat verklaart de warmte van de laatste tijd. De straalstroom, die het gebied normaal omgeeft en de warmte buiten houdt en de kou binnen, moet zich nog sluiten. Dat lijkt de komende dagen nog niet helemaal perfect te verlopen. Over een week zou een vergelijkbaar fenomeen aan de westkant mogelijk zijn.
Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist:
Praat mee
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen respectvolle reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een gesprek willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Werk jij liever thuis omdat je daar productiever bent? ‘Gaat om meer dan je to-dolijst afstrepen’
Een goede verstandhouding met collega’s, leidinggevenden of klanten maakt je werkdag niet alleen plezieriger, maar zorgt er ook voor dat je meer gedaan krijgt. Mirjam Wiersma, auteur van twee boeken over zakelijk flirten, vertelt hoe je jezelf op de kaart zet en mooie relaties opbouwt met anderen. Deze keer: een intern netwerk. -
PREMIUMWetenschap
Veel politici en journalisten hebben scheikunde en natuurkunde te vroeg laten vallen
Oud-scheikundeleraar Roel Grit zag op tv hoe een Kamerlid de stikstof- en de klimaatcrisis door elkaar haalde en besloot een boek te schrijven over hoe het nou precies zit. -
Energierekening
Ad: ‘Ik heb zelf ventilatoren onder de radiator geklikt voor optimale verwarming’
Hoeveel geld besteed jij aan energie in huis? Hoe probeer je de kosten omlaag te brengen? Deze vragen stellen we elke week aan een Nederlander. Vandaag: Ad Voermans (66) uit Rijen, bij Breda. -
PREMIUM
Het is niet erg als je partner niet kan dansen: ‘Vereist best wat motorische coördinatie’
Sta je eindelijk weer eens met je partner op de dansvloer, gaat hij of zij nog voor het einde van het eerste nummer op je teen staan. Waarom is het voor veel mensen zo moeilijk om ritme te houden? -
PREMIUM16
Goedkoop tanken? Volgende week loont het om zelfs 200 kilometer om te rijden
De brandstofprijzen gaan volgende week in Duitsland zó hard omlaag, dat het prijsverschil met wat je bij een Nederlands tankstation betaalt gigantisch wordt. Vanaf woensdag geldt in Duitsland een adviesprijs van 1,72 euro, wat vergeleken met de Nederlandse prijzen nu minimaal 40 cent per liter lager is. Loont het om daarom ver om te rijden om te tanken?
-
Ook in Nederland gevallen van mysterieuze hepatitis opgedoken bij kinderen
Er zijn nog meer gevallen van een onbekende variant van hepatitis vastgesteld bij jonge kinderen, onder wie ook Nederlandse patiënten. Dat meldt het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) vanmiddag. Vorige week opende de Wereldgezondheidsorganisatie WHO al een onderzoek naar gevallen van ernstige hepatitis bij kinderen in het Verenigd Koninkrijk. -
Op hol geslagen deel van SpaceX-raket ligt op ramkoers met de maan
Een Falcon 9-raket van het Amerikaanse bedrijf SpaceX, die al zeven jaar ongecontroleerd rondzweeft in de ruimte, ligt op ramkoers met de maan. Volgens experts zal de onvermijdelijke botsing op 4 maart plaatsvinden. Het is de eerste keer dat een stuk ruimteafval onbedoeld de maan zal raken, zegt data-analist Bill Gray. -
WHO: Mogelijk verband tussen corona en hepatitis bij kinderen
In het Verenigd Koninkrijk is volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bij tientallen kinderen acute hepatitis vastgesteld zonder duidelijke reden. Laboratoriumonderzoek heeft uitgewezen dat de leverontsteking bij de jonge patiëntjes niet is veroorzaakt door een van de hepatitisvirussen (A, B, C, D, E). Wel bleken ze besmet met corona of een adenovirus, een regulier verkoudheidsvirus. Of die inderdaad de oorzaak zijn geweest van het ziektebeeld, is nog onduidelijk.
1 reactie
Resterende karakters 500
Log in en reageerRobbert Scholten