Waarom gaat de een sneller vreemd dan de ander?
VideoStel: je hebt een fijne relatie, maar opeens voel je je aangetrokken tot een ander. Hoewel je graag trouw wilt blijven, kan het best lastig worden om niet in de verleiding te komen. De één is daar beter in dan de ander. Waar dat aan ligt, vertelt psycholoog Tila Pronk in haar college aan de Universiteit van Nederland*.
Delen per e-mail
Op het moment dat je een aantrekkelijk persoon ziet, worden beloningsgebieden in je hersenen actief. ,,Dit zijn dezelfde gebieden die actief zijn als je bijvoorbeeld een stukje chocola eet”, zegt Pronk, die is verbonden aan de Tilburg Universiteit. In deze gebieden wordt dopamine aangemaakt en hierdoor voel je je blij. Maar als jij een relatie hebt, is er ook sprake van een tegenstrijdig signaal: namelijk trouw blijven aan je partner. Hierdoor wordt een andere set hersengebieden actief: de controlegebieden. Deze hebben weer een remmende werking op de beloningsgebieden.
Trouw blijven aan je partner heeft te maken met de controlegebieden die de impulsen vanuit de beloningsgebieden moeten onderdrukken. Waarom de één dat beter kan dan de ander, ligt aan de mate waarin je controlegebieden die beloningsgebieden remmen, oftewel je impulscontrole. De sterkte van die impulscontrole verschilt per persoon. De een is sneller in de verleiding te brengen dan de ander.
Zelfdiscipline
De mate van impulscontrole is te meten aan de hand van een vragenlijst. In het onderzoek van Pronk moesten mensen op stellingen reageren en aangeven hoeveel zelfdiscipline ze hadden. Maar vragenlijsten zijn niet altijd betrouwbaar. We overschatten onze zelfdiscipline of vullen een wenselijk antwoord in. ,,We doen ons graag beter voor dan we zijn”, aldus Pronk.
Een robuustere manier om de impulscontrole te meten, is via de zogenaamde Stroop-taak. Hierbij krijg je een lijst van kleuren uitgeschreven in woorden, zoals ‘rood’ of ‘blauw’. Deze woorden zijn vervolgens afgedrukt in tegenstrijdige kleuren. Zo heb je een woord dat ‘rood’ spelt, maar gedrukt is in blauw. Je moet dan steeds de kleur noemen waarin het woord gedrukt is. En dat is lastig, want we zijn geneigd het woord te lezen. ,,Lezen is voor ons geautomatiseerd gedrag”, legt Pronk uit. Om deze taak goed uit te kunnen voeren, heb je dus een goede impulscontrole nodig die deze eerste reactie onderdrukt.
Verleidingen
Om te kijken hoe impulscontrole en het omgaan met verleidingen in een relatie met elkaar samengaan, hebben Pronk en haar team een onderzoek uitgevoerd bij jonge mannen met een relatie. Eerst hebben ze de impulscontrole van de mannen getest via de Stroop-taak. Daarna werden deze mannen in een wachtkamer geplaatst met een mooie vrouw. Ze hadden geen idee dat dit ook deel was van het onderzoek. ,,We keken of de man zijn kans greep en ging flirten met zo’n mooie vrouw”, aldus Pronk. Duidelijk werd dat mannen met een lagere impulscontrole, meer gingen flirten. Later onderzoek bij vrouwen toonde hetzelfde resultaat.
Mannen met een lagere impulscontrole gingen meer flirten
Het weerstaan van verleidingen is dus niet alleen een kwestie van willen, maar ook van kunnen. Hoe goed je controle hebt over je impulsen is bepalend. Gelukkig ben je nog niet helemaal verloren in de liefde als je een slechte impulscontrole hebt. Je kunt het namelijk trainen. Met behulp van cognitieve trainingen kun je leren om je impulsen beter te beheersen.
Daarnaast doet Pronk ook onderzoek naar het inzetten van mindfullness-trainingen die je leren om op een bewuste manier om te gaan met je impulsen.
*Dit is een wekelijkse bijdrage van de Universiteit van Nederland
De Universiteit van Nederland heeft ook een podcast. Vind afleveringen terug op Spotify (http://bit.do/UvNL-Spotify) en iTunes (http://bit.do/UvNL-iTunes).
Bekijk hieronder meer colleges van Universiteit van Nederland:
Verder in het nieuws
-
PREMIUM
Vijftig jaar na maanlanding: NASA wil weer gaan
De Apollo 11-missie staat in het collectieve geheugen gegrift. Vandaag een halve eeuw geleden zette de eerste mens voet op de maan. De hele wereld keek met ingehouden adem mee naar de eerste live-beelden vanaf dit hemellichaam. Wat hebben de Apollo-missies opgebracht en waarom werkt NASA met hulp van Europa aan nieuwe missies? -
PREMIUM
De maanlanding is in scène gezet; daar zijn complotdenkers heilig van overtuigd
De mensheid herdenkt morgen een mijlpaal in haar geschiedenis: 50 jaar geleden zette de eerste mens voet op de maan. Lulkoek, zeggen complotdenkers: de mens is nooit op de maan geweest. -
‘Chimpansees krijgen betere band door samen een film te kijken’
Niet alleen mensen kunnen een betere band met elkaar krijgen na het gezamenlijk kijken van een film, ook bij chimpansees en bonobo’s kan dit de sociale band verbeteren. Dat blijkt uit Amerikaans onderzoek. Volgens de onderzoekers hebben sociale verbintenissen door gezamenlijke activiteiten diepe evolutionaire wortels. -
PREMIUM
Jihadexpert Alde’emeh: Jihadisten terughalen naar Europa is naïef
De knapste koppen van Nederland vertellen deze zomer over ontwikkelingen in hun vakgebied in de Zomeruniversiteit. Vandaag deel 1: Het is een schande dat er nog steeds kinderen in jihadistische kampen zitten, vindt universitair onderzoeker Montasser Alde’emeh. We móeten ze helpen. Maar niet hier, omdat er in het Westen nog steeds een voedingsbodem voor radicalisering is. -
Schatrijke Arabier laat voor drinkwater ijsberg van Zuidpool naar emiraat slepen
Abdulla Alshehi, een zakenman uit de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), heeft een plan ontwikkeld om een ijsberg vanaf de zuidpool naar het emiraat Fujairah te laten slepen. Het bevroren megablok – 2 kilometer lang, 500 meter breed, 400 meter hoog en nog eens 600 meter onder de zeespiegel – moet het golfstaatje van vers drinkwater voorzien. Eind dit jaar begint een test met een kleine ijsberg die met een schip naar Kaapstad in Zuid-Afrika of anders Perth in Australië zal worden getrokken. Kosten van die proef: een slordige 62 miljoen euro.
-
Video Dit is waarom je voor de overheid niets meer bent dan ‘een nummertje’
Onze overheid beschikt over een computersysteem dat gebruik maakt van ‘big data’, maar wat als er een fout in dit immense systeem sluipt? Dr. Marlies van Eck (Universiteit Leiden) doet onderzoek naar systeemfouten en vertelt hierover in haar college bij de Universiteit van Nederland*. -
Stapte jij vanmorgen met een rotgevoel uit bed? Dit is waarom
Onderzoekers van het Herseninstituut Nederland hebben eindelijk het mysterie ontrafeld waarom slechte slapers de volgende ochtend vaak beroerd wakker worden en rusteloos blijven. Boosdoener: de REM-slaap, de fase waarin we hevig dromen en nare ervaringen verwerken. -
Dit zegt de wetenschap Waarom is De Nachtwacht belangrijker dan andere kunstwerken?
Kunsthistoricus prof. dr. Henk van Os legt je uit waarom juist De Nachtwacht heeft kunnen uitgroeien tot ons nationale symbool en laat je zien waarom dit doek voor hem zo’n groot avontuur is geweest!
