Waarom gaat de een sneller vreemd dan de ander?
VideoStel: je hebt een fijne relatie, maar opeens voel je je aangetrokken tot een ander. Hoewel je graag trouw wilt blijven, kan het best lastig worden om niet in de verleiding te komen. De één is daar beter in dan de ander. Waar dat aan ligt, vertelt psycholoog Tila Pronk in haar college aan de Universiteit van Nederland*.
Delen per e-mail
Op het moment dat je een aantrekkelijk persoon ziet, worden beloningsgebieden in je hersenen actief. ,,Dit zijn dezelfde gebieden die actief zijn als je bijvoorbeeld een stukje chocola eet”, zegt Pronk, die is verbonden aan de Tilburg Universiteit. In deze gebieden wordt dopamine aangemaakt en hierdoor voel je je blij. Maar als jij een relatie hebt, is er ook sprake van een tegenstrijdig signaal: namelijk trouw blijven aan je partner. Hierdoor wordt een andere set hersengebieden actief: de controlegebieden. Deze hebben weer een remmende werking op de beloningsgebieden.
Trouw blijven aan je partner heeft te maken met de controlegebieden die de impulsen vanuit de beloningsgebieden moeten onderdrukken. Waarom de één dat beter kan dan de ander, ligt aan de mate waarin je controlegebieden die beloningsgebieden remmen, oftewel je impulscontrole. De sterkte van die impulscontrole verschilt per persoon. De een is sneller in de verleiding te brengen dan de ander.
Zelfdiscipline
De mate van impulscontrole is te meten aan de hand van een vragenlijst. In het onderzoek van Pronk moesten mensen op stellingen reageren en aangeven hoeveel zelfdiscipline ze hadden. Maar vragenlijsten zijn niet altijd betrouwbaar. We overschatten onze zelfdiscipline of vullen een wenselijk antwoord in. ,,We doen ons graag beter voor dan we zijn”, aldus Pronk.
Een robuustere manier om de impulscontrole te meten, is via de zogenaamde Stroop-taak. Hierbij krijg je een lijst van kleuren uitgeschreven in woorden, zoals ‘rood’ of ‘blauw’. Deze woorden zijn vervolgens afgedrukt in tegenstrijdige kleuren. Zo heb je een woord dat ‘rood’ spelt, maar gedrukt is in blauw. Je moet dan steeds de kleur noemen waarin het woord gedrukt is. En dat is lastig, want we zijn geneigd het woord te lezen. ,,Lezen is voor ons geautomatiseerd gedrag”, legt Pronk uit. Om deze taak goed uit te kunnen voeren, heb je dus een goede impulscontrole nodig die deze eerste reactie onderdrukt.
Verleidingen
Om te kijken hoe impulscontrole en het omgaan met verleidingen in een relatie met elkaar samengaan, hebben Pronk en haar team een onderzoek uitgevoerd bij jonge mannen met een relatie. Eerst hebben ze de impulscontrole van de mannen getest via de Stroop-taak. Daarna werden deze mannen in een wachtkamer geplaatst met een mooie vrouw. Ze hadden geen idee dat dit ook deel was van het onderzoek. ,,We keken of de man zijn kans greep en ging flirten met zo’n mooie vrouw”, aldus Pronk. Duidelijk werd dat mannen met een lagere impulscontrole, meer gingen flirten. Later onderzoek bij vrouwen toonde hetzelfde resultaat.
Mannen met een lagere impulscontrole gingen meer flirten
Het weerstaan van verleidingen is dus niet alleen een kwestie van willen, maar ook van kunnen. Hoe goed je controle hebt over je impulsen is bepalend. Gelukkig ben je nog niet helemaal verloren in de liefde als je een slechte impulscontrole hebt. Je kunt het namelijk trainen. Met behulp van cognitieve trainingen kun je leren om je impulsen beter te beheersen.
Daarnaast doet Pronk ook onderzoek naar het inzetten van mindfullness-trainingen die je leren om op een bewuste manier om te gaan met je impulsen.
*Dit is een wekelijkse bijdrage van de Universiteit van Nederland
De Universiteit van Nederland heeft ook een podcast. Vind afleveringen terug op Spotify (http://bit.do/UvNL-Spotify) en iTunes (http://bit.do/UvNL-iTunes).
Bekijk hieronder meer colleges van Universiteit van Nederland:
Verder in het nieuws
-
PREMIUM
Waarom we vooral in de winter terugdenken aan vroeger (en waarom dat goed is)
De feestdagen roepen bij veel mensen nostalgische gevoelens op. We mijmeren bij de kerstboom graag over onze kindertijd. Maar wat is het nut van deze bitterzoete herinneringen? -
PREMIUM
Wat zegt de wetenschap Het aftakelingsproces lamgelegd: in goede gezondheid richting de honderd jaar
We willen allemaal oud worden, maar niemand wil het zijn. We hopen op een wondermiddel tegen het aftakelingsproces. Is dat een reële wens? -
PREMIUM
De wetenschap over ‘Beestjes’: Dronken mensen spreken de waarheid
Pieter Hulst en Gijs Groenteman ontleden om de beurt teksten van Nederlandstalige hits. Ze geven, al dan niet met hulp van de wetenschap, antwoorden op vragen die die nummers oproepen. Deze week: ‘Beestjes’ van Ronnie en the Ronnies (1967). -
PREMIUM
Video Zo los je jouw grootste probleem op
Dagelijks krijgen we in ons leven complexe problemen en dilemma’s voorgeschoteld. De juiste oplossingen kiezen is daarbij van evident belang. Maar hoe doe je dat? -
We dénken onze katten te kennen, maar dat valt vies tegen
We mogen dan wel een kattenminnend land zijn, dat wil niet zeggen dat we begrijpen wat er tussen die puntoortjes zoal omgaat. Uit nieuw onderzoek blijkt dat wij mensen behoorlijk beroerd zijn in het interpreteren van de gezichtsuitdrukking van katten.
-
PREMIUM
Snelles hit Reünie gaat over een fantastisch onderwerp
Pieter Hulst en Gijs Groenteman ontleden om de beurt teksten van Nederlandstalige hits. Ze geven, al dan niet met hulp van de wetenschap, antwoorden op vragen die die nummers oproepen. -
PREMIUM
Waarom ik geïnteresseerd ben in kleine deeltjes? ‘Waar besta jij dan uit?’
Robbert Dijkgraaf kijkt er naar uit: het Gala van de Wetenschap. Morgen zit de Amsterdamse Stadsschouwburg weer bomvol. ,,Ik heb geleerd dat ik geen activist moet zijn.’’ -
Meteorenregen De Monocerotiden komen eraan! Nu maar hopen dat we ze kunnen zien
De Monocerotiden komen eraan! ‘De wát’, vraag je je wellicht af. Juist, de Monocerotiden. Een zwerm meteoren die doorgaans voor weinig vuurwerk zorgt. Dit jaar is dat naar verwachting anders. In de late nacht van donderdag en vroege ochtend van vrijdag zouden er tientallen, zo niet honderden, meteoren te zien moeten zijn. De grootste piek duurt niet veel langer dan 11 minuten. Dus opletten geblazen, want het is voorbij voor je het weet.