Waarom gaat de een sneller vreemd dan de ander?
VideoStel: je hebt een fijne relatie, maar opeens voel je je aangetrokken tot een ander. Hoewel je graag trouw wilt blijven, kan het best lastig worden om niet in de verleiding te komen. De één is daar beter in dan de ander. Waar dat aan ligt, vertelt psycholoog Tila Pronk in haar college aan de Universiteit van Nederland*.
Delen per e-mail
Op het moment dat je een aantrekkelijk persoon ziet, worden beloningsgebieden in je hersenen actief. ,,Dit zijn dezelfde gebieden die actief zijn als je bijvoorbeeld een stukje chocola eet”, zegt Pronk, die is verbonden aan de Tilburg Universiteit. In deze gebieden wordt dopamine aangemaakt en hierdoor voel je je blij. Maar als jij een relatie hebt, is er ook sprake van een tegenstrijdig signaal: namelijk trouw blijven aan je partner. Hierdoor wordt een andere set hersengebieden actief: de controlegebieden. Deze hebben weer een remmende werking op de beloningsgebieden.
Trouw blijven aan je partner heeft te maken met de controlegebieden die de impulsen vanuit de beloningsgebieden moeten onderdrukken. Waarom de één dat beter kan dan de ander, ligt aan de mate waarin je controlegebieden die beloningsgebieden remmen, oftewel je impulscontrole. De sterkte van die impulscontrole verschilt per persoon. De een is sneller in de verleiding te brengen dan de ander.
Zelfdiscipline
De mate van impulscontrole is te meten aan de hand van een vragenlijst. In het onderzoek van Pronk moesten mensen op stellingen reageren en aangeven hoeveel zelfdiscipline ze hadden. Maar vragenlijsten zijn niet altijd betrouwbaar. We overschatten onze zelfdiscipline of vullen een wenselijk antwoord in. ,,We doen ons graag beter voor dan we zijn”, aldus Pronk.
Een robuustere manier om de impulscontrole te meten, is via de zogenaamde Stroop-taak. Hierbij krijg je een lijst van kleuren uitgeschreven in woorden, zoals ‘rood’ of ‘blauw’. Deze woorden zijn vervolgens afgedrukt in tegenstrijdige kleuren. Zo heb je een woord dat ‘rood’ spelt, maar gedrukt is in blauw. Je moet dan steeds de kleur noemen waarin het woord gedrukt is. En dat is lastig, want we zijn geneigd het woord te lezen. ,,Lezen is voor ons geautomatiseerd gedrag”, legt Pronk uit. Om deze taak goed uit te kunnen voeren, heb je dus een goede impulscontrole nodig die deze eerste reactie onderdrukt.
Verleidingen
Om te kijken hoe impulscontrole en het omgaan met verleidingen in een relatie met elkaar samengaan, hebben Pronk en haar team een onderzoek uitgevoerd bij jonge mannen met een relatie. Eerst hebben ze de impulscontrole van de mannen getest via de Stroop-taak. Daarna werden deze mannen in een wachtkamer geplaatst met een mooie vrouw. Ze hadden geen idee dat dit ook deel was van het onderzoek. ,,We keken of de man zijn kans greep en ging flirten met zo’n mooie vrouw”, aldus Pronk. Duidelijk werd dat mannen met een lagere impulscontrole, meer gingen flirten. Later onderzoek bij vrouwen toonde hetzelfde resultaat.
Mannen met een lagere impulscontrole gingen meer flirten
Het weerstaan van verleidingen is dus niet alleen een kwestie van willen, maar ook van kunnen. Hoe goed je controle hebt over je impulsen is bepalend. Gelukkig ben je nog niet helemaal verloren in de liefde als je een slechte impulscontrole hebt. Je kunt het namelijk trainen. Met behulp van cognitieve trainingen kun je leren om je impulsen beter te beheersen.
Daarnaast doet Pronk ook onderzoek naar het inzetten van mindfullness-trainingen die je leren om op een bewuste manier om te gaan met je impulsen.
*Dit is een wekelijkse bijdrage van de Universiteit van Nederland
De Universiteit van Nederland heeft ook een podcast. Vind afleveringen terug op Spotify (http://bit.do/UvNL-Spotify) en iTunes (http://bit.do/UvNL-iTunes).
Bekijk hieronder meer colleges van Universiteit van Nederland:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
Verder in het nieuws
-
PREMIUM
Wat zegt de wetenschap Daders die zeggen ‘zich niets te kunnen herinneren’, kan dat wel?
Bij fout gedrag excuseren mensen zich graag met de dooddoener ‘dat ze zichzelf niet waren’. Kan dat, je verantwoordelijkheid afschuiven op bijvoorbeeld dronkenschap? -
Coronavirus camoufleert zich met suikerlaagje, maar er zitten gaten in zijn schild
Veel cellen in het menselijk lichaam zijn voorzien van een laagje suiker. Om onopgemerkt te blijven voor ons afweersysteem gebruiken veel virussen dezelfde camouflage. Door de eiwituitsteeksels, de zogenaamde spike-proteïnen waarmee zo’n virus de cellen binnendringt, van een suikerlaagje te voorzien zijn ze voor ons lichaam lastig te herkennen. Goed nieuws: er blijken gaten in de vermomming te zitten. -
10 jaar later: hoe is het nu met orka Morgan?
Een uitzonderlijke situatie tien jaar geleden: een verdwaalde orka in de Waddenzee. Het gaat niet goed met het zeezoogdier: ze is verzwakt, sterk vermagerd en uitgedroogd. Ze krijgt de naam Morgan en niet veel later is ze een landelijke bekendheid. Hoe is het nu met het toenmalige ‘knuffeldier’ van Nederland? -
PREMIUM
Opmars fatale hitte: mens kan de combinatie vocht en extreme warmte niet aan
Temperaturen op aarde die voor de mens fataal zijn, daarmee zou het niet zo’n vaart lopen. Vergeet het maar. De combi van te veel warmte en vocht wordt een angstbeeld. -
Zeldzame reuzeninktvis van 330 kilo spoelt aan op Zuid-Afrikaans strand
De ochtendwandeling op het Zuid-Afrikaanse strand Golden Mile Beach afgelopen zaterdag had een gigantische verrassing in petto voor een koppel uit Kaapstad. Adèle Grosse en haar echtgenoot stuitten er plots op een aangespoelde reuzeninktvis van meer dan 300 kilo en met een lengte van 4 meter.
-
PREMIUM
Arabische wereld stuurt kunstmaan naar Mars: ‘Deze missie zet ons op de kaart’
De honger van de Verenigde Arabische Emiraten naar avonturen in de ruimte is niet te stillen. Zij sturen als eerste Arabische land een missie naar Mars. -
PREMIUM
‘In onze darmen zitten meer micro-organismen dan er in het universum sterren zijn’
Zonder microben kunnen we niet leven. Maar hoe de microscopisch kleine organismen samenwerken, weten we niet precies. Een nieuwe onderzoeksfaciliteit - Unlock genaamd - moet wetenschappers helpen bij het blootleggen van die geheimen. -
PREMIUM
Met genoeg data is alles te voorspellen, zelfs God zou met algoritmes te bevatten zijn
Het geloof dat alles is te vertalen in data en cijfers, eist een hoofdrol op in ons leven. Maar is dat wel zo? Filosoof Miriam Rasch plaatst zeven kanttekeningen bij het ‘dataïsme’.
