De berk is minder populair dan voorheen. Onterecht volgens Romke van de Kaa. © Shutterstock

Deze boom wordt minder populair, maar past perfect in de professionele tuin

eigen tuin eerstSnoeien, stekken, planten, verpotten, zaaien en schoffelen. Tuingoeroe Romke van de Kaa helpt een handje. Deze week zet hij de berk in het zonnetje.

Romke van de Kaa > 05-12-19, 16:23

Het heeft even geduurd, maar de blaadjes zijn gevallen. Nu kunnen we eens kritisch kijken naar de bomen om ons heen.

Hij is de lieveling van alle hoveniers en tuinarchitecten: de berk. Als je een berk parmantig midden op een gazon ziet staan, dan weet je: deze tuin is ontworpen door een professional.

Dat geldt trouwens voor meer bomen met een decoratieve stam. Kennelijk is het waarderen van een mooie stam iets wat je moet leren. De amateur denkt eerder in blad of bloemen.

Rommel

Toch is de berk minder populair dan vroeger. Er zijn te veel klachten over de boom. Want berken geven rommel, zo hoor je vaak. En het is waar: een berk verliest elk jaar een hele vracht aan zaadjes en ragfijne takjes. En rommel, die blieven we niet in onze tuin. Vandaar dat de berk de laatste tijd verbannen is naar plantsoenen, verzorgings- tehuizen, schoolpleinen en andere standplaatsen in de openbare ruimte. Daar maakt de gemeentewerker met zijn bladblazer korte metten met elke vorm van rommel.

De herfst wist dit jaar van geen ophouden, maar nu is het blad dan eindelijk van de bomen. Dat geeft ons de gelegenheid om eens kritisch naar de bomen om ons heen te kijken en dan leer je de berk toch wel degelijk waarderen. De krijtwitte stam is de hele winter een genot om naar te kijken. Dat kun je van de winterse stam van een sering of een sierappel moeilijk zeggen.

Wel ziet één berk er altijd erg alleen uit. In plaats van bij een boomkweker op zoek te gaan naar een boom met een kaarsrechte stam, zou je eigenlijk moeten vragen om een boom die zich vlak boven de grond vertakt in meerdere stammen.

Moed en geloof

Als je een boom om zijn stam kiest geldt: hoe meer stam, hoe beter. Kun je geen meerstammige boom op de kop tikken, dan zou je ook nog een stuk of drie berkenboompjes in hetzelfde gat kunnen planten. En wie echt durft, koopt een berk met één stam en snoeit die onmiddellijk na het planten tot aan de grond toe terug. Maar er is moed en geloof in de toekomst voor nodig om een stompje te planten.

De klassieke berk met de witte stam is Betula utilis, maar er zijn ook soorten met roze of kaneelkleurige afschilferende stammen. En er bestaan soorten voor droge en voor natte grond. Betula pendula, de ruwe berk, houdt van droog zand. De zachte berk, Betula pubescens, vind je in het moeras.

Jarenlang zijn we opgevoed met het idee dat de berk de ideale boom is voor droge grond, maar de droge zomers van de laatste jaren hebben die mythe ontkracht. Want wie zagen we als eerste lijden in hitte en droogte? De berk. Het is waar dat berken weinig eisen aan de grond stellen; ze doen het goed op onvruchtbare grond. Maar houd ze wel in de gaten in een droge zomer. Vooral op zandgrond kunnen ze dan het slachtoffer worden.