Dit artikel komt uit de Woonspecial die vandaag bij de krant zat. Hier kun je hem helemaal lezen, of scroll door naar beneden en vind hem daar.

Anno Kuindersma van hoveniersbedrijf Anno 2000 in Dronten

Hovenier Anno Kuindersma komt met een pragmatische kijk op het tekort aan hoveniers: ,,Als je de natuur het werk laat doen, hebben we waarschijnlijk minder hoveniers nodig.’’

Hij zegt het met een glimlach, maar hij bedoelt het wel degelijk serieus. ,,Mensen willen graag een onderhoudsvriendelijke tuin waarnaar ze niet om hoeven te kijken. Wat je dan al gauw ziet gebeuren, is dat ze een leuk steentje uitzoeken en de boel bestraten. Of de tuin wordt volgestort met kiezels. Kattenbaktuinen noem ik dat. Een paar betonnen bakken met een plantje erin en klaar. Terwijl mensen tegelijkertijd de waarde van groen onderkennen en snappen dat het belangrijk is. 

Met name in de stad, waar sowieso heel veel steen is, is extreme hitte ’s zomers heel goed voelbaar, de gevolgen van een extreme plensbui zichtbaar. Groen is daar een oplossing voor. Het voert water geleidelijk af en biedt beschutting tegen de warmte. Als een groene tuin de kans krijgt zich goed te ontwikkelen, kan het zijn dat je er juist minder werk aan hebt. Zo’n tegeltuin wordt een poetstuin, je moet alsnog in de weer tegen algen en andere aanslag.’’

Tuineigenaren die zich bij hem melden met het verzoek de grond bij hun huis te betegelen, verzoekt hij vriendelijk doch beslist een stratenmaker te bellen. Kuindersma: ,,Maar ik ga wel eerst het gesprek met ze aan: waarom kiezen ze voor die stenen? Soms staan ze alsnog open voor een groene tuin, dan gaan we samen een leuk project aan.’’

Behalve met tuinen houdt Kuindersma zich onder meer bezig met het vergroenen van schoolpleinen. ,,Zoals onlangs nog: drieduizend vierkante meter tegels eruit, groen ervoor in de plaats. We kiezen dan voor wat stevigere planten, struiken en bomen, die kunnen wel wat hebben. Daar waar je niet wilt dat de kinderen komen, zet je planten met stekels neer.’’

Dat klinkt wat kindonvriendelijk, maar het tegenovergestelde is waar, aldus Kuindersma: ,,Zo’n schoolplein verandert in een kruip-door-sluip-door-oase. In de pauze kunnen kinderen daar weer echt verstoppertje spelen en op avontuur. Je brengt ze dagelijks in aanraking met de natuur en geeft ze plekjes waar ze even op zichzelf kunnen zijn. Een beetje in de grond wroeten is heel goed voor de weerstand. We zijn in Nederland veel te poetserig en risicomijdend. Waarom moet zo’n gazon helemaal strak? De bladeren van paardenbloemen en madeliefjes zijn toch ook groen? Met wat mensen onkruid noemen, trek je beestjes aan, daar komen weer vogeltjes op af. Zo komt de natuur je tuin in.’’

Op de schoolpleinen werkt Kuindersma onder meer met hoogteverschillen. Dat kan ook goed werken in een wat grotere tuin. ,,In de winter kun je dan sleetje rijden als het sneeuwt. Voor een kleintje is zo’n heuveltje sowieso al gauw een uitdaging. Erop klauteren, eraf rollen, al die dingen zijn ontzettend belangrijk voor de ontwikkeling van de motoriek van je kind. We leggen ruwe boomstammen neer waar ze op kunnen klimmen. De schors die er vanaf valt, daar zie je kinderen bouwseltjes van maken. Het levert samenspel op. Vaak informeren we bij een school na een poos hoe het groene schoolplein bevalt. Bijna standaard krijgen we te horen dat het aantal conflicten tijdens de pauzes enorm is afgenomen. Het werkt gewoon.’’

Kuindersma hoopt dat meer en meer mensen zich tot een groene tuin bekeren: ,,Je zit vaak dat buren elkaar aansteken. Neemt de een zonnepanelen dan zie je ze bij de andere buren ook verschijnen. Hopelijk kan de trend van tegels en kiezelstenen ook weer worden omgekeerd.’’

Hij voegt er nog een ‘pro-tip’ aan toe: ,,Hou rekening met de grondsoort waarin de planten komen te staan. Aan de kust is die anders dan in het binnenland. Aan rododendrons moet je in de polder niet beginnen, dan moet je turf en verbeteringen laten aanrukken en dan nog blijven ze klein. Je kunt een monster van grond uit jouw tuin opsturen en laten onderzoeken voor advies, bijvoorbeeld bij een ecologisch bedrijf als Innogreen.’’

Henk Zandee van Allure Tuinen, onderdeel van Weverling Groenproviders in het Zuid-Hollandse Monsteren

‘‘Als mensen tegen me zeggen: ‘Bestraat maar dicht’, dan stuur ik ze door naar een stratenmaker, zegt hovenier Henk Zandee. Natuurlijk heb je een terras nodig in je tuin, en misschien wel twee. Maar alsjeblieft, vergroen je tuin. Met een goed uitgekiend beplantingsplan hoeft dat helemaal niet veel werk te zijn.’’

De juiste planten op de juiste plek, dat is in kort bestek de essentie van zo’n plan. ,,Kien het goed uit’’, zegt Zandee. ,,Waar komt de zon, waar heb je schaduw? Waar komt vervolgens je terras, het pad ernaartoe? En welke planten hebben veel zon nodig, welke staan juist graag in de schaduw? Als je kijkt naar de bloeiperiodes van planten, kun je ervoor zorgen dat je vanaf de lente tot het najaar bloeiende planten in je tuin hebt, en ’s winters wat winterhard groen. Zet de planten niet te dicht op elkaar zodat ze naar elkaar toe kunnen groeien. Geef de tuin twee, drie jaar de tijd om volwassen te worden. Er omheen schoffelen kan eigenlijk nauwelijks nog als de planten vol in het blad staan. Het enige wat je dan nog te doen staat, is af en toe snoeien in het voorjaar en eventueel in het najaar. En zo nu en dan het gras maaien.’’

Een groene tuin staat niet per se gelijk aan een wilde tuin, benadrukt Zandee. ,,Je kunt in je tuinontwerp heel strakke lijnen hanteren, en vervolgens in de borders zelf het groen zijn gang laten gaan. Juist dat contrast werkt heel mooi.’’

Ook in een kleinere tuin is qua vergroenen veel meer mogelijk dan mensen vaak denken, voegt hovenier Zandee toe. ,,Koppel bijvoorbeeld je regenpijp af van het riool. Laat het water wegstromen in een zogenaamde wadi, een verlaagd deel in de tuin waar het water wordt opgevangen en op natuurlijke wijze de bodem kan inzakken. Binnen de kortste keren begint op zo’n plek leven te ontstaan, een klein vochtig klimaatje. Leg er een flinke uitgeholde steen in of een drinkschaal waarop vogels kunnen landen. Een vogeltje dat zich wast in het water, hoe leuk is dat voor de kinderen? En voor jezelf. De meeste tuinen zijn omheind met schuttingen. Als je er samen met de buren poortjes in maakt van veertig bij veertig centimeter, geef je egeltjes de kans om van tuin tot tuin te trekken. Laat de bladeren liggen ’s winters. Het scheelt werk, geeft voeding aan je tuin en allerlei beestjes kunnen er lekker in scharrelen.’’

Sander Hoogland van hoveniersbedrijf Floridus in het Noord-Hollandse Nibbixwoud

‘‘Het geld dat normaal gesproken opgaat aan vakantie, uitjes en een avond op stap, investeren mensen nu in de omgeving waarin ze zich bevinden’’, verklaart hovenier Sander Hoogland de toegenomen vraag naar zijn diensten. ,,Jullie hebben er verstand van’’, hoor ik mensen die ons benaderen vaak zeggen. ,,En wij hebben alle benodigde materialen. Tuinen in Nederland worden steeds kleiner. Als je dan ook nog ruimte moet inrichten om je eigen grasmaaier en ander gereedschap op te bergen, blijft er helemaal weinig meer over.’’

Hoogland heeft net weer een nieuwe werknemer aangenomen, nadat hij zijn team afgelopen jaar ook al met twee personen had uitgebreid.

De hoveniers zien het als hun missie om de Nederlandse tuinbezitter het plezier van groen terug te geven. Hoogland: ,,Ik wil de wereld duurzamer achterlaten dan dat ik hem aantrof. Als het gaat om de afname van groen in Nederland, dan is iedereen het ermee eens dat natuur behouden moet blijven. Maar onze eigen achtertuin gooien we vol met tegels. ’s Zomers is het daar niet uit te houden, laat staan dat een vlindertje of koolmees zich in je tuin waagt. We hebben deze wereld alleen maar in bruikleen. Vogels en insecten hebben ook ruimte nodig. Op die kleine postzegeltjes van ons kunnen we wel degelijk verschil maken. Ga lekker aan de slag in je tuin. Deel een groot project op in kleinere klussen, zodat je elke volgende stap goed kunt voorbereiden. Wees niet bang om fouten te maken. Bel een hovenier op voor advies als je wat meer wilt weten en het antwoord niet op google vindt. Zo leer je zelf ook steeds meer.’’