Waarom je nu moet stoppen met piekeren over geld

Bijna de helft van de Nederlanders maakt zich zorgen over geld. Kan ik de hypotheek later nog betalen? Bouw ik wel genoeg pensioen op? Kunnen mijn kinderen straks studeren? In tegenstelling tot wat iedereen denkt, is geld niet de oplossing voor veel van die zorgen.

Daarvoor moeten we eerst een belangrijk onderscheid maken. Er is een subtiel, maar cruciaal verschil tussen geldzorgen en geldproblemen. Geldproblemen bestaan in de echte wereld: je uitgaven zijn te hoog, je inkomsten te laag, je schuldenlast is te hoog, je bedrijf gaat failliet. Dat zijn werkelijke problemen die je zo snel mogelijk moet oplossen, omdat ze anders alleen maar groter worden. Plat gezegd zijn geldproblemen maar op één manier te fiksen: meer verdienen, minder uitgeven.

Geldzorgen zijn iets heel anders. Die zitten niet in je portemonnee, maar in je hoofd. Mensen met geldzorgen zijn vaak geneigd geld te zien als doel in plaats van als middel. Ze hebben besloten dat geld gelijk staat aan vrijheid, of status, of zelfs morele superioriteit. Daardoor krijgt geld in hun hoofd een andere lading dan het ruilmiddel dat het in essentie is. Geldzorgen zeggen niks over de hoeveelheid geld die je hebt; ze zeggen hooguit iets over degene met die zorgen. Daarom los je ze ook niet op met meer geld, sterker nog: méér geld veroorzaakt soms zelfs méér zorgen.

Want opeens heb je iets dat op kan raken. Of wat van je afgenomen kan worden. Je gaat jezelf onbewust vergelijken met mensen die nóg meer geld hebben - en dan kom jij er meteen weer bekaaid van af. Er is onderzoek gedaan naar geldzorgen bij miljonairs en bij mensen met een modaal inkomen. Opvallend genoeg hebben ze evenveel zorgen.

Het is logisch dat geldproblemen geldzorgen veroorzaken. Vreemd genoeg werkt het andersom net zo. Op het moment dat jij je zorgen maakt over geld, ook al is er objectief gezien niks mis met je financiële situatie, ga je namelijk ander gedrag vertonen. Je stopt met nadenken over je uitgaven, omdat je er hoofdpijn van krijgt. Je maakt je blauwe enveloppen niet meer open. Je investeert geen euro in je financiële intelligentie. Je begint geld te wantrouwen. Zo organiseer je na een tijdje vanzelf werkelijke geldproblemen in je leven - en kun je jezelf weemoedig toeknikken in de spiegel: zie je wel.

Gelukkig kan het ook anders. Weet je hoeveel geld er elke maand inkomt, uitgaat en wat je risico’s zijn voor de komende jaren? Check dan eens hoe het zit. Heb je echte geldproblemen? Laat je dan begeleiden door je gemeente of door het Nibud. Word je eigenlijk alleen maar in beslag genomen door geldzorgen? Stop daar dan eens gauw mee.

Natuurlijk maakt geld niet gelukkig, maar het is ook een beetje overdreven dat we er zo massaal ongelukkig van worden.

Reageren? magazine@persgroep.nl