Wat is een wooncoöperatie? ‘Missie is goed alternatief voor huren en kopen’

Zo ook voor Ad Vlems. De Brabander woont nu enkele jaren met zijn gezin in Ecodorp Boekel. ,,Ik zou het iedereen aanraden”, zegt Vlems. Waar de leden jaren in tijdelijke woonunits verbleven, zijn ze dit jaar verhuisd naar hun eigen woningen. Zelf ontworpen, zelf bedacht. ,,We zijn nu met 33 volwassenen en 17 kinderen. Het is geweldig. Ook ik ben opgevoed met dat er geen betere manier om geld te verdienen is dan met een huis kopen. Maar wij doen dit uit idealisme, maar dan wel realistisch idealisme.”

Een wooncoöperatie is wat anders dan een wooncorporatie. Want dat is een groot bedrijf dat woningen bouwt en beheert zonder winstoogmerk. Mensen kunnen een woning huren, maar hebben verder weinig te zeggen over de woning. Bij een wooncoöperatie ligt dat anders. Zie het als een vereniging met leden die samen de huizen bouwen en in beheer hebben. Uiteindelijk betalen de leden huur aan de vereniging voor de aflossing van de hypotheek. Bij een wooncoöperatie hebben de leden als doel om een betere en betaalbare woonsituatie met elkaar te realiseren. Niet om winst te maken.

,,In Nederland zijn zo’n 500 wooncoöperaties”, zegt Clemens Mol, wooncoöperatie-expert en adviseur van de stichting !Woon. ,,Het fenomeen met een groep bewoners in een organisatie is niet nieuw. Wat wel nieuw is, is dat het sinds een paar jaar een status heeft gekregen in de wet. In de Woningwet staat dat huurders van een wooncorporatie de mogelijkheid hebben om een eigen wooncoöperatie op te zetten.”

Mol begeleidt groepen die samen hun ideaal willen verwezenlijken. Zoals wooncoöperatie De Jelt, die bezig is met het opzetten van zo’n woonwijk. ,,Het optuigen van een organisatie vergt veel werk en inspanning”, geeft Sanne Groot Koerkamp, voorzitter van De Jelt aan. ,,Uiteindelijk moet je alles zelf doen. Dus ook serieuze gesprekken voeren met vastgoedeigenaren, banken en gemeenten. Het is een project van de lange adem. Je bent wel twee jaar bezig met opbouwen, voordat er een schop de grond in gaat. Maar als je ingeschreven staat voor een sociale huurwoning, kan de wachttijd nog veel langer zijn. Het is handig als je dit doet met een vriendengroep of kennissenkring. Als je elkaar kent, heb je een betere kans op succes. Zeker als je al de nodige ups en downs samen hebt meegemaakt. Want wat is er nou vetter dan met mensen die je goed kent, samen wat moois te bouwen?”

Een wooncoöperatie met nieuwbouwwoningen gaat vaak een lening aan met een bank of gemeente. Van de hypotheek worden de woningen gebouwd, en de ‘huur’ die de bewoners betalen aan de wooncoöperatie is de aflossing. Bij Ecodorp Boekel is besloten dat als de hypotheek in de toekomst is afgelost, de betalingen gewoon doorgaan. 

,,Het zou egoïstisch zijn als we dan de huur omlaag halen”, zegt Vlems. ,,Wij gaan andere wooncoöperaties helpen om hun plannen te realiseren. We zijn lid geworden van VrijCoop, zodat onze huurinkomsten later gebruikt kunnen worden voor andere startende wooncoöperaties. Want het doel blijft: méér betaalbare woningen voor iedereen en minder speculaties op de woningmarkt.”

De Jelt heeft nog geen locatie, maar heeft de ambitie om op meerdere plekken te bouwen. Het liefst in Utrecht en Amsterdam. De gemeente in de hoofdstad heeft als missie om van de wooncoöperatie de derde poot in de woningmarkt te maken naast huren en kopen. ,,Ik kom vaak in Duitsland en Zwitserland en daar is het al de derde poot”, zegt Mol. ,,Wooncoöperaties in Duitsland hebben zo’n 4 miljoen leden met 2,2 miljoen woningen. Het is populair omdat het een duurzaam zelfbeheersegment is, met meer regie en grip op je eigen woongebied.”

Dat merkt Vlems in Boekel ook. ,,De woningen zijn gebouwd van organisch materiaal. Ze zijn hartstikke goed geïsoleerd, we zitten aan de bosrand en nergens zit giftig materiaal. De mensen kennen elkaar goed en we delen dezelfde visie. Eens in de maand organiseren we een sharing. Dat komt uit de indianencultuur. Je zit met z’n allen in een kring en iedereen kan dan zijn ei kwijt. Je leert elkaar goed kennen en het voorkomt ruzies. Maar dat is hoe wij het doen.”

Bekijk hieronder de populairste video’s over wonen: