'Er hangt een klauw boven Cortenoever'

Op de verpachte grond produceren koeien jaarlijks 1,1 miljoen liter melk. "Maar dat kan de plannenmakers allemaal totaal niets schelen. De grond is al tweehonderd jaar in ons familiebezit. Je zou toch verwachten dat ze ons er op z'n minst bij betrekken als ze iets met dit gebied willen. Nee hoor. Daarvoor kunnen ze het fatsoen blijkbaar niet opbrengen. Het is de arrogantie van de macht. En dat hier landbouw wordt bedreven, interesseert ze blijkbaar niets." Essentieel punt in Van Sytzama's betoog: de aanleg van een nieuwe dijk door Cortenoever, die verscheidene boeren tot een vertrek zal nopen, is helemaal niet nodig. "Over de verwachte toevloed van water door de IJssel zegt elke deskundige weer iets anders. Het is maar zeer de vraag of er ooit 16.000 m3 bij Lobith ons land binnen zal komen. En dan nog: als je per se maatregelen wil nemen, graaf dan de uiterwaard af, de andere kant van de dijk. Die heeft ongeveer dezelfde oppervlakte als het gebied. Uiterwaarden zijn toch bedoeld om water op te vangen? Heb ik vroeger bij aardrijkskunde op school geleerd." Van Sytzama vindt het vreemd dat Staatsbosbeheer er niet zo lang geleden een bos heeft aangeplant. "In uiterwaarden moet je toch zorgen voor zo min mogelijk obstakels? Gebruik ze waarvoor ze bestemd zijn. Ruimte voor de rivier..."

Voor wie de plannen van de stuurgroep-IJsselsprong bestudeert, lijkt het op het eerste oog vreemd dat bij Zutphen de uiterwaard wél wordt afgegraven – er komt een extra geul naast de hoofdstroom –, terwijl dat bij Cortenoever blijkbaar niet kan. Van Sytzama weet waarom: "Het is heilige grond van Staatsbosbeheer. De natuur moet daar worden beschermd. Ik heb niets tegen de natuur, maar wat is de prijs die we er in dit geval voor betalen? Je zet heel Cortenoever op zijn kop. Als je in de uiterwaarden zou graven, houd je na afloop nog steeds natuur over die zich kan ontwikkelen." Hij vergelijkt de situatie met de Millingerwaard bij Nijmegen, waar hij zelf ooit grond in bezit heeft gehad. "Daar zijn altijd afgravingen geweest en die zijn toen in de jaren tachtig gestopt. Het werd een natuurontwikkelingsproject. En het is er prachtig geworden. Het is onderdeel van de Gelderse Poort."

Toen het Rijk het idee lanceerde om in het kader van de plannen voor Ruimte voor de Rivier in Cortenoever en de Voorsterklei een dijk te verleggen en een gebied bij De Hoven als reserve-opvang te bestemmen, ging de regio – Brummen, Zutphen, Voorst, provincie, Waterschap Veluwe – aan de slag met een alternatief. De regionale stuurgroep mikte op het schrappen van beide dijkverleggingen, maar dat bleek niet haalbaar en ze zijn nu toch maar in het regionale alternatief opgenomen. Een idee voor een bypass van de rivier rondom De Hoven, die Cortenoever verlichting had kunnen bieden, was ook al niet uitvoerbaar gebleken omdat landbouw en natuur ten westen van Empe dan zouden verdrogen. De regio lijkt er wel in te slagen dat de reservering bij De Hoven van tafel gaat. Zodat het mogelijk wordt die wijk met zo'n 3.000 woningen uit te breiden.

Van Sytzama: "We hebben in Cortenoever 215 handtekeningen ingezameld, maar daar wordt gewoon geen rekening mee gehouden. "

Ook de keren dat Van Sytzama of anderen namens Cortenoever op inspraakbijeenkomsten het woord voerden, hadden ze steevast het gevoel dat er niet geluisterd werd. "Integendeel, je wordt weggehoond. Ik ga dan ook niet meer naar zulke bijeenkomsten toe." Hij heeft op zijn erf bezoek gehad van tal van prominente personen, onder wie dijkgraaf Verwolf ("die kwam zelfs met zijn vrouw"). Hij heeft er zelfs minister Veerman over gesproken – de man van het Deltaplan dat Nederland voorbereidt op stijgend zeewater. "Maar al die contacten hebben niets uitgehaald. De grote klauw die boven Cortenoever hangt, is gebleven." Hij was graag de woordvoerder van zijn buurtschap geweest in de klankbordgroep, die de stuurgroep adviseert. "Maar dat was natuurlijk ongewenst, ik ben te kritisch."

Ruim vijf jaar geleden ging Van Sytzama eens bij zichzelf te rade. "Er is geen opvolging en ik begin op een leeftijd te komen dat ik iets voor de toekomst moet regelen. In 2003 heeft een projectontwikkelaar mij benaderd. Die was geïnteresseerd en we hebben twee goede gesprekken gevoerd. Het derde werd opeens gecanceld. Hoezo? vroeg ik. Nou, die projectontwikkelaar had in de krant een kleine advertentie gelezen dat Cortenoever was aangewezen als zoekgebied voor Ruimte voor de Rivier. Einde verhaal. Sindsdien leven we hier in grote onzekerheid. We weten nog steeds niets. Een huurder van mij, die er 37 en een half jaar heeft gewoond, is al vertrokken, hij zag het niet meer zitten."

"Het gebied zal vier keer per eeuw overstromen, wordt er gezegd. Dat maakt het voor kopers niet aantrekkelijk. Dus ik raak mijn panden en gronden niet kwijt. Er wordt gesproken van verplaatsing van bedrijven. Dus ik zeg: ik heb 100 hectare en acht huizen. Waar wilt u mij hebben? Dat kan natuurlijk niet." Van Sytzama weet zich aan handen en voeten gebonden:

"Heb je het pand hier naast gezien, het vervallen landhuis? Ik loop al heel lang met plannen rond om er een appartementencomplex van te maken. Eerst kon dat niet vanwege de stankcirkel rond veeteeltbedrijven. Nu die is versoepeld, kan het kan het weer niet vanwege de maatregelen tegen hoogwater. Onvoorstelbaar vind ik het dat er zo met mensen wordt omgegaan. Er is duidelijk sprake van een dictatoriale democratie."