Oudste in Zutphen gedrukte boek stamt uit 1518

November vorig jaar stuitte onderzoeker Marjolein Koudstaal op het werk van Thieman. Ze deed onderzoek naar Zutphense drukkers en kwam min of meer bij toeval Costelicke scat der geesteliker rijckdoem tegen. Er waren toen al sterke aanwijzingen dat dit wel eens het eerste in Zutphen gedrukte boek zou kunnen zijn. Verder onderzoek van Koudstaal wees uit dat dit inderdaad het geval is.

Er zijn geen oudere drukken bekend waarvan kan worden aangetoond dat zij in Zutphen zijn gedrukt. Er was zelfs even sprake van dat Thieman de eerste drukker van Gelderland zou zijn. Dit is echter niet juist: Gerardt van Leempt drukte in 1497 in Nijmegen de eerste Nijmeegse én Gelderse boeken.

Thieman Petersz. Os de Breda was een zoon van boekdrukker Peter Os de Breda en werd geboren in Zwolle. Vader Peter was een van de belangrijkste Nederlandse boekdrukkers van zijn tijd. Na de dood van zijn vader, verkoopt Thieman de boekdrukkerij in Zwolle aan het Fraterhuis. Daarna vertrekt hij naar Zutphen. Als Thieman rond 1522 zijn werkzaamheden in Zutphen stopt, duurt het nog tot 1603 voordat de volgende Zutphense drukker, Janssen van Aelst, de draad weer oppakt.

Costelicke scat der geesteliker rijckdoem is, niet geheel verrassend gezien de tijdsgeest, zeer katholiek. Robert van Keulen, de abt van het klooster in Selwerd, beschrijft in het boekje hoe een gelovige een aflaat kan verdienen. Een aflaat is een kwijtschelding van de tijd die elk mens in het vagevuur, het voorportaal van de hel, moet doorbrengen.

Er zijn meerdere van edities van Costelicke scat der geesteliker rijckdoem in Zutphen gedrukt. Daarvan zijn nu nog vier exemplaren over. Naast de Zutphense versie, worden er ook in Den Haag, Düsseldorf en Londen door Thieman gedrukte uitgaven bewaard.