Buwalda viert jubileum met bomen

Dertig speelse verzen schreef Buwalda over bomen in alle soorten en maten, met even zoveel temperamenten. Zijn favoriet is de beuk met het 'gespleten stamsyndroom'. "Hij is zo ongenaakbaar. Na een blikseminslag is deze beuk sterker dan ooit", zegt Buwalda. "Hij wordt prettig gestoord en is nooit meer alleen: ik noem hem de Hyde en Jekyll-boom." Het is zijn debuut als schrijver maar Buwalda zit volgende week 25 jaar in de muziek. Als countertenor, een mannenstem met het bereik van een alt, zingt hij bij voorkeur in kerken. Buwalda was 14 jaar toen hij begon. Twee jaar daarvoor kreeg hij 'de baard in de keel' maar zijn stem bleef hoog. Hij heeft een stem die 'ronder' is dan de typische countertenor. Buwalda wordt ook wel de pionier genoemd voor de positie van de hoge mannenstem in Nederland. Niet voor niets zegt hij over de afgelopen 25 jaar: "het was tussen hemel en hel." In eigen land viel nog veel te bevechten op dit vlak. "In Engeland heeft men een koortraditie waarin de mannelijke alt een veelvoorkomend fenomeen is", vertelt Buwalda. "In Nederland kwam ik veel vooroordelen tegen en gespeculeer over je geaardheid. Nu nog zijn er mensen die je een hand geven en ondertussen een verdieping lager kijken of je het hele zaakje nog hebt. Ook hoorde ik eens een kind aan zijn moeder vragen: mamma waarom heeft die mevrouw een broek aan. Ik ben geen castraat. Gewoon een man met een hoge zangstem." Gerrit Komrij, die het voorwoord schreef van het boek, hoorde hem tijdens een gezamenlijk theatertournee en was meteen verkocht. "Ik zing in bad maar Sytse Buwalda zingt in de wachtkamer van de hemel. Toen ik hem voor het eerst hoorde zingen, zuiver en ijl, dacht ik dat ik was overleden", verwoordt Komrij getroffen.

Op zijn 45e verjaardag viert Buwalda dinsdag het jubileumfeest in de Zwolse Proosdij. De komende maanden is hij eveneens te horen in de Hohe Messe door The Bach Choir & Orchestra of the Netherlands, onder leiding van goede vriend Pieter Jan Leusink. Afgelopen week tijdens een concert in het kerkje van Wilhelminaoord veegden mensen hun tranen weg toen hij het 'Ave Maria' ten gehore bracht. Buwalda schrijft in het vers 'De Mijboom' over zijn bewogen leven: "Geroofde onschuld, bitter kruid, in rauwe wonden rood" en "een ranke stam vol levenslust". Veel wil hij er niet over zeggen maar hij is als jongen seksueel misbruikt. Rond een zwembad tijdens vakanties en later op straat, een gewelddadige groepsverkrachting. "De daders zijn nooit gestraft. Ik heb het lang weggestopt maar ben er nu klaar mee. Weliswaar laat, maar alles is uitgesproken. Vooral van mijn ouders en goede vrienden heb ik veel steun gehad. Wat dat betreft zijn we net als bomen. Brand of storm kunnen grondig verwoesten maar op diezelfde plek groeit altijd weer een nieuwe boom. Je moet niet in slachtofferschap blijven hangen." Wel is Buwalda 'aanrakingsschuw' geworden en vanaf zijn elfde kampte hij met een eetstoornis. "De anorexia heb ik overwonnen. Het is een keuze. De wil van de mens is sterker dan we denken. Ik ben veerkrachtig en gedisciplineerd." De moeizame, breekbare liefde is een van de grote thema's in zijn concerten. "Gaat het ooit gemakkelijk met de liefde dan", vraagt hij met een brede lach. "Ik heb grote liefdes gekend maar ben nu weer happy single. Met mijn vier ex-geliefden heb ik nog altijd goed contact. Van mijn laatste partner leerde ik voor mezelf te kiezen. Je moet niet steeds met de ogen van anderen naar jezelf kijken. Je kunt steeds naar bevestiging zoeken maar dan besta je bij gratie van die ander. In 2004 gaf ik mijn solo-cd uit in eigen beheer. Sindsdien bewandel ik mijn eigen weg."

Hij groeide op in Zuiderwoude, een plattelandsdorp boven Amsterdam. Buwalda woonde en werkte enkele jaren in Zwitserland en Duitsland maar in Zwolle voelt hij zich nu thuis. "My home is my castle. Het is heerlijk om hier te zijn. Dan zet ik een dvd op met openhaard-beelden en ga in een hoekje op de bank zitten schrijven met wat lekkers erbij. Straks in december heb ik weer een mooie versierde kerstboom." In zijn boek is natuurlijk ook een vers gewijd aan het kleine sparretje "met het roodborstje als piek". De 'geaardheid' van bomen blijft hem trekken. Of het nu de Sloveense Siamese tweelingboom, de sierkers in Japan, de reuzensequoia in Amerika of de Libanonceder is. "Bomen zijn beschermend en geworteld. De stam van een boom voelt aangenaam. Ik ben geen bomenknuffelaar, laat dat duidelijk zijn. Mijn stem reikt misschien naar de hemel maar ik sta met beide benen op de grond."

Sytse Buwalda: Mijn naam is Boom, Scriptum, 19,95 euro. Jubileum-cd 'I wonder as I wander', 25 jaar live. Jubileumconcert 28/9, De Proosdij Zwolle, 20.00 uur. The Classical Proms: Zwolle (7/10), Elburg (8/10), Apeldoorn (28/10). www.sytsebuwalda.nl . Buwalda signeert bij boekhandel Waanders, 2/10, 14.00-15.00 uur.