Failliet goedbedoelde filosofie

Het is de terreur van de zogeheten Bloemkoolwijken. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw bedacht met de beste bedoelingen. De maatschappij was maakbaar, snel verkeer moest gescheiden worden van langzame verkeersdeelnemers en uiteraard moest iedereen een dak boven het hoofd hebben. In nieuwe steden als Lelystad en wijken als Zwolle-Zuid is die gedachte in vol ornaat uitgevoerd. Nog geen twintig jaar later bleek het failliet van deze filosofie. Hoewel woningen langer horen mee te gaan wordt er overal in het land gesloopt, gerenoveerd of zoals in de straten achter het ook al geheel vernieuwde winkelcentrum in Zuid van een compleet nieuw omhulsel voorzien.

Hoewel sommige bewoners ook voor interne veranderingen kiezen, zit de grootste metamorfose aan de buitenkant. "Mensen raken de weg kwijt in dit soort buurten en dat geeft geen goed gevoel. Niet alleen bij de bewoners, maar ook bij bezoekers", weet projectleider Giska Eisma. Dat heeft onder meer met onlogische straatopbouw te maken. Het kost een paar cent, maar één eengezinswoning wordt gesloopt om ruimte te maken voor het nieuwe stratenplan.

De andere 161 eengezinswoningen krijgen allemaal een chaletachtig, zwart-wit gekleurde ombouw. Door die mantel worden de woningen energiezuiniger; ze gaan van F- naar B-label. Bij deze grootscheepse aanpak, die 11,5 miljoen euro gaat kosten, heeft SWZ ervoor gekozen om de lat hoger te leggen dan gebruikelijk. Zo had de corporatie mogen verbouwen volgens het zogeheten bouwbesluit bestaande bouw. "Maar wij willen meer. Het is natuurlijk geen nieuwbouw, maar we proberen daar qua energie en duurzaamheid wel aan te tippen."

Op een aantal hoeken krijgen huizen een speciale uitbouw om de variëteit te vergroten. "Dat is het duidelijke verschil met bijvoorbeeld de Aa-landen. Ook een Bloemkoolwijk, maar door de veel grotere mix tussen huur- en koopwoningen en de variatie in bouw zijn daar nauwelijks problemen", aldus Eisma. "In de jaren tachtig werd goedkoop gebouwd. Dat merk je. De buitenkant is eentonig. Intern kan de plattegrond relatief eenvoudig verbeterd worden. Door hier en daar een wandje weg te halen, de keuken te verplaatsen en de mogelijkheid te bieden de schuur een onderdeel van de woonkamer te maken willen we bewoners een grotere leefruimte bieden." Een deel van de kosten betaalt SWZ. "We kunnen niet alles. Er staan ons ook nog grote investeringen in Dieze-Oost te wachten."

Ondanks dat zittende huurders de mogelijkheid krijgen hun eigen woning te kopen wil SWZ dat Ittersumerlanden toch vooral een huurwijk blijft. Na 2011 is de grootscheepse operatie nog niet ten einde. Het is de bedoeling om in 2012 de 96 onzelfstandige HAT-eenheden te slopen. In totaal keren daar 34 woningen voor terug. "Dat kost inderdaad een lieve cent, maar daarmee wordt deze buurt wel een stuk aantrekkelijker", benadrukt Eisma.