PAS staat voor Programma Aanpak Stikstof.  De Nederlandse overheid startte het programma in 2015 om de uitstoot van stikstof terug te dringen. Tegelijkertijd was het dé manier om vergunningen uit te delen aan bedrijven die stikstof veroorzaken in de buurt van natuurgebieden. Nederland stoot al jaren te veel stikstof uit, waardoor brandnetels en grassen de natuur overwoekeren en kwetsbare soorten verdwijnen. 

In de eerste plaats om de natuur te beschermen. Bedrijven kunnen een verhoging van de hoeveelheid stikstof in natuurgebieden veroorzaken. Sommige beschermde plantensoorten groeien alleen in voedselarme omstandigheden. Stikstof zorgt voor voedselrijke grond, waardoor deze beschermde soorten kunnen verdwijnen en ook de diversiteit van plantensoorten achteruitgaat. Maar om tóch te kunnen bouwen in en rond kwetsbare natuurgebieden, is het PAS opgesteld en deelde de overheid vergunningen uit op basis van ‘toekomstige besparingen’ op stikstof. 

 Volgens de Raad van State deugt het Nederlandse programma om stikstof terug te dringen van geen kant, ‘toekomstige besparingen’ blijken helemaal niet zeker te zijn. De kwetsbare natuur in Nederland is onvoldoende beschermd tegen de overheid, oordeelt de raad over het gevoerde stikstofbeleid. De huidige vergunningsprocedure voor onder meer stallen, snelwegen en industrie geeft te weinig zekerheid over de hoeveelheid schadelijke stikstof die in de natuur terechtkomt.

De bouw van nieuwe huizen, wegen, industrie en boerderijen dreigt stil te komen liggen. Het verbod dwingt de overheid om de natuur in Nederland beter te beschermen. Het kabinet moet nu een nieuw systeem bedenken waarbij veel meer rekening wordt gehouden met de daadwerkelijke uitstoot van stikstof. Dat leidt tot hoofdbrekens. Stikstof komt vrij bij onder meer verkeer, vliegtuigen, veehouderij en cv-ketels. ,,Dit heeft effect op alle initiatiefnemers in alle sectoren en door heel Nederland’’, meldde landbouwminister Carola Schouten deze week aan de Tweede Kamer. Ook minister Cora van Nieuwenhuizen van Verkeer en Waterstaat verbijt zich. Zo loopt in Oost-Nederland de verbreding van de A1 en de N35 gevaar. Ook de aanleg van bedrijventerreinen en de ingebruikname van Lelystad Airport kunnen mogelijk niet doorgaan.

De komende weken brengt het kabinet eerst in kaart welke projecten op losse schroeven staan door de uitspraak van de Raad van State. Ook moet dan duidelijk worden wat er gaat gebeuren met lopende vergunningaanvragen. Er is in elk geval al een team van specialisten ‘met hoge urgentie’ aan het werk gezet om de problemen op te lossen.