Vraag bij het nieuws: Hoe verplicht kan
een vaccinatie zijn?

De Wereldgezondheidsorganisatie hanteert een ondergrens: als 95 procent van de bevolking is ingeënt geldt er een groepsbescherming. In Nederland zijn we onder de kritische grens gezakt doordat enerzijds er altijd de mensen zijn geweest die op religieuze gronden weigeren en er meer mensen zijn gekomen die bang zijn voor bijwerkingen, of bijvoorbeeld vinden dat een lichaam een ziekte aan moet kunnen.  In 2017 en 2018 was nog maar ruim 92 procent van de kinderen tegen mazelen (en bof en rodehond) ingeënt. Vooral de mazelen baren zorgen: kinderen tussen de 4 en 14 maanden zijn gevoelig voor de ziekte en met enige regelmaat is er een uitbraak van de besmettelijke ziekte. Pas met 14 maanden worden kinderen ingeënt, tot 4 maanden hebben de kinderen antistoffen van de moeder. Het gaat om het contact met oudere - niet ingeënte - kinderen die de kwetsbare baby's en dreumesen kunnen besmetten.

Het klinkt als de perfecte oplossing: ouders die het regulier gezondheidsprogramma willen volgen, laten gewoon hun kinderen eerder vaccineren tegen onder meer de mazelen. Maar dat is voor die kinderen niet wenselijk. Je kunt vaccineren vanaf 6 maanden, en dat gebeurt ook bij kinderen die veelvuldig in het buitenland komen, maar dan is de bescherming op latere leeftijd minder betrouwbaar. 

Dat mag een kinderopvangorganisatie nu ook al. Daar hebben ze de VVD of een andere politieke partij niet voor nodig. Maar of het wenselijk is, is een tweede. De Commissie Kinderopvang en Vaccinatie heeft net haar rapport in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid klaar. De aanbeveling is een wet voor te bereiden die vaccinatie wettelijk verplicht als de graad nog verder daalt. Niet alleen voor kinderen in de opvang, maar als landelijke regel. Verplichting is alleen wenselijk als er medische gronden onder liggen. Niet omdat ouderlijke zorgen dan minder worden, is de conclusie in de aanbeveling. Dan zouden rechten in het geding komen die ook ouders hebben die besluiten hun kind niet te vaccineren. Het al dan niet uit sluiten van kinderen van onderwijs of opvang moet bij de overheid liggen en niet bij een kinderopvangorganisatie, aldus de commissie.

De vaccinatiegraad is in andere landen soms nog veel lager. Verplichting wordt steeds meer geaccepteerd, al is het omstreden. Iedereen mag immers in beginsel medisch ingrijpen weigeren.  In Italië zijn scholen verplicht niet-ingeënte 6-minners te weigeren, ouders van niet vaccineerde kinderen krijgen een boete. Ook Frankrijk heeft de inenting tegen onder meer mazelen verplicht gesteld. Duitsland heeft net de knoop doorgehakt. Alle kinderen moeten vanaf maart volgend jaar ingeënt zijn. Crèches en scholen mogen dan ook kinderen weigeren. In Nederland ziet de commissie nog heil in betere voorlichting en die gesprekken zouden een verplicht karakter moeten krijgen: 18 procent van de ouders die nu kiest voor het niet vaccineren van hun kind zou wel betere voorlichting willen krijgen. 

Dat is een utopie. Ook als meer dan 95 procent van de kinderen een prik heeft gehad, blijft de groep tussen 4 en 14 maanden kwetsbaar, en daar helpt de groepsbescherming ook niet: contact met een ouder besmet kind is altijd mogelijk. Wel is de kans op een grote uitbraak dan nihil.